Tin tức
EU tiếp tục sửa đổi và gia hạn thực thi EUDR: Tác động & yêu cầu mới
EU đã thống nhất sửa đổi, đơn giản hóa và hoãn thực thi Quy định chống phá rừng (EUDR) đến 2026–2027. Doanh nghiệp cần hiểu rõ các thay đổi để chủ động tuân thủ và đảm bảo chuỗi cung ứng bền vững.
Quy định chống phá rừng của Liên minh châu Âu (EUDR) đã trở thành một trong những chính sách thương mại – môi trường được theo dõi nhiều nhất trong giai đoạn gần đây. Vốn được thiết kế nhằm bảo đảm rằng các sản phẩm xuất khẩu vào thị trường EU không gắn với phá rừng hay suy thoái rừng, EUDR đặt ra hàng loạt yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, đánh giá rủi ro và minh bạch chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, trong bối cảnh triển khai còn gặp nhiều thách thức, EU đã quyết định sửa đổi, đồng thời tiếp tục gia hạn thời điểm áp dụng để doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị tốt hơn. Các điều chỉnh mới mang tính chất làm rõ, tinh giản và tạo tính dự đoán cho các chủ thể trong chuỗi cung ứng, đặc biệt là các doanh nghiệp xuất khẩu nông – lâm sản sang EU.
EUDR và mục tiêu chống phá rừng toàn cầu
Quy định EUDR ra đời nhằm giải quyết một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất: phá rừng và suy thoái rừng. Theo số liệu của FAO, chỉ trong giai đoạn 1990–2020, thế giới đã mất khoảng 420 triệu hecta rừng – diện tích lớn hơn toàn bộ Liên minh châu Âu. Phá rừng chiếm khoảng 10% phát thải khí nhà kính toàn cầu và là yếu tố trực tiếp làm suy giảm đa dạng sinh học.
EU, với vai trò là một trong những thị trường nhập khẩu lớn nhất thế giới, muốn đảm bảo rằng nhu cầu tiêu thụ hàng hóa như cao su, ca cao, cà phê, gỗ, thịt bò hay đậu tương không vô tình thúc đẩy phá rừng tại các quốc gia sản xuất. EUDR vì thế đặt ra nghĩa vụ đánh giá rủi ro, truy xuất nguồn gốc đến tọa độ địa lý, kèm theo các tuyên bố đảm bảo sản phẩm không liên quan đến phá rừng sau năm 2020.
Tuy nhiên, khi đi vào triển khai, nhiều doanh nghiệp phản ánh rằng yêu cầu dữ liệu quá nặng, thời gian chuẩn bị quá ngắn và hệ thống công nghệ thông tin của EU chưa hoàn thiện. Điều này dẫn đến quyết định sửa đổi và gia hạn.
Các điều chỉnh quan trọng của EUDR mà EU vừa thống nhất
Thỏa thuận chính trị giữa Nghị viện châu Âu và Hội đồng châu Âu đã tạo ra một loạt thay đổi, hướng tới giảm bớt gánh nặng và tăng tính hiệu quả khi đưa EUDR vào áp dụng.
1. Làm rõ thời điểm áp dụng và gia hạn lộ trình
Một trong những điểm được doanh nghiệp quan tâm nhất là việc hoãn thời điểm thực thi. Theo thỏa thuận mới, các nhà vận hành lớn và doanh nghiệp vừa sẽ phải tuân thủ từ ngày 30/12/2026. Các doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ được gia hạn đến ngày 30/6/2027.
Đối với các doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ đã từng thuộc phạm vi điều chỉnh của Quy định Gỗ EU (EUTR), thời điểm áp dụng thống nhất lại là 30/12/2026. Đây là lần hoãn thứ hai, sau khi EU từng lùi mốc từ cuối 2024 sang cuối 2025 để hỗ trợ quá trình chuyển tiếp.
2. Đơn giản hóa nghĩa vụ thẩm định và yêu cầu dữ liệu
Một thay đổi mang tính giảm tải đáng kể cho hệ thống là việc điều chỉnh quy định đối với doanh nghiệp hạ nguồn. Chỉ đơn vị đầu tiên trong chuỗi cung ứng phải thu thập và đưa vào hệ thống số tham chiếu thẩm định. Những đơn vị tiếp theo không phải liên tục nộp báo cáo hay chuyển tiếp thông tin như trước.
Điều này không chỉ giảm khối lượng dữ liệu mà hệ thống IT phải xử lý, mà còn giúp các doanh nghiệp giảm áp lực về thủ tục. Với doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ trong các quốc gia được phân loại rủi ro thấp, họ chỉ cần nộp một tuyên bố đơn giản hóa duy nhất, thay vì nhiều báo cáo thẩm định trên nền tảng công nghệ của EU.
Trong trường hợp dữ liệu liên quan đã có sẵn trong cơ sở dữ liệu của EU hoặc của quốc gia thành viên, doanh nghiệp thậm chí được miễn hoàn toàn nghĩa vụ nộp tuyên bố đơn giản hóa.
3. Loại trừ sản phẩm in ấn khỏi phạm vi EUDR
Một điểm mới đáng chú ý là các sản phẩm in ấn – bao gồm sách, báo chí, tài liệu in từ gỗ – được loại khỏi phạm vi điều chỉnh. Điều này giúp ngành xuất bản và in ấn giảm đáng kể chi phí tuân thủ, đồng thời phản ánh nỗ lực của EU trong việc tinh chỉnh phạm vi để đảm bảo tính hợp lý.
4. Điều khoản đánh giá lại EUDR vào năm 2026
Thỏa thuận mới bổ sung điều khoản đánh giá lại vào tháng 4/2026. Đây là thời điểm EU sẽ xem xét việc đơn giản hóa thêm các yêu cầu, tùy vào thực tế triển khai và phản hồi từ doanh nghiệp.
Mặc dù có ý kiến lo ngại điều khoản này có thể dẫn tới việc mở lại toàn bộ quy định để sửa đổi sâu hơn, đại diện Nghị viện châu Âu đã khẳng định đây chỉ là bước rà soát nhằm đảm bảo EUDR được áp dụng hợp lý và hiệu quả hơn.
Lý do EU phải sửa đổi và tiếp tục gia hạn EUDR
EUDR là một quy định tham vọng, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa doanh nghiệp, cơ quan chứng nhận, hệ thống dữ liệu địa lý và cơ quan quản lý EU. Khi chuẩn bị áp dụng, nhiều vấn đề phát sinh khiến EU buộc phải xem xét lại lộ trình.
Một trong những trở ngại lớn nhất đến từ hệ thống IT của EU – bộ phận tiếp nhận, lưu trữ và xử lý dữ liệu truy xuất chuỗi cung ứng. Khối lượng dữ liệu khổng lồ từ hàng trăm nghìn doanh nghiệp trên toàn thế giới vượt xa khả năng vận hành hiện tại của hệ thống. Nếu áp dụng ngay theo lộ trình ban đầu, nguy cơ tắc nghẽn và lỗi hệ thống là rất cao.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp – đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ tại các nước đang phát triển – phản ánh rằng thời gian chuẩn bị quá ngắn. Việc thu thập dữ liệu, xây dựng bản đồ địa lý, làm việc với nông hộ và nhà cung ứng đòi hỏi chi phí và nguồn lực lớn. EU vì thế phải cân nhắc để đảm bảo tính khả thi.
Tác động thực tế của các điều chỉnh EUDR đối với doanh nghiệp
Việc EU sửa đổi và gia hạn sẽ tạo ra những thay đổi sâu rộng đối với chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là các ngành nông – lâm sản xuất khẩu sang châu Âu.
Trước hết, doanh nghiệp sẽ có thêm thời gian xây dựng hệ thống tuân thủ. Thay vì chạy đua trong áp lực, họ có thể thiết lập cơ sở dữ liệu minh bạch, làm việc với nông hộ và nhà cung cấp để thu thập tọa độ, đánh giá rủi ro phá rừng.
Thứ hai, việc đơn giản hóa nghĩa vụ ở khâu hạ nguồn giúp giảm đáng kể chi phí tuân thủ. Những doanh nghiệp chỉ tham gia phân phối hoặc bán buôn sẽ không cần xây dựng hệ thống phức tạp như trước.
Thứ ba, với việc loại bỏ sách, báo và sản phẩm in ấn, nhiều doanh nghiệp trong ngành xuất bản có thể tiếp tục hoạt động mà không lo gánh nặng dữ liệu truy xuất.
Ngoài ra, kỳ vọng về một hệ thống IT được cải thiện cũng mở ra triển vọng cho quá trình nộp báo cáo thẩm định suôn sẻ hơn. Khi dữ liệu được tự động hóa và liên thông tốt hơn, doanh nghiệp có thể giảm đáng kể sai sót và chi phí xử lý.
Mặc dù có điều chỉnh và gia hạn, EU khẳng định rằng mục tiêu chống phá rừng toàn cầu vẫn là ưu tiên chiến lược. Theo đánh giá của Cao ủy phụ trách môi trường Jessika Roswall, các điều chỉnh này không thay đổi mục tiêu cốt lõi mà chỉ giúp doanh nghiệp có thêm sự chắc chắn và tính dự đoán trong quá trình chuẩn bị.
EUDR hướng tới một thị trường minh bạch, giảm thiểu các sản phẩm rủi ro cao, đồng thời góp phần thúc đẩy mô hình sản xuất bền vững trên quy mô toàn cầu. Những điều chỉnh hiện nay là bước đi cần thiết để đảm bảo quy định này khi áp dụng sẽ không gây ra gián đoạn chuỗi cung ứng hay làm tổn hại đến thương mại quốc tế.
Việc EU sửa đổi và tiếp tục hoãn thời điểm thực thi EUDR phản ánh nỗ lực cân bằng giữa mục tiêu môi trường và nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp. Những thay đổi này tạo điều kiện để doanh nghiệp có thêm thời gian chuẩn bị, giảm bớt gánh nặng dữ liệu và hạn chế rủi ro hệ thống khi triển khai. Tuy nhiên, đây không phải là dấu hiệu nới lỏng. EUDR vẫn sẽ trở thành chuẩn mực bắt buộc và là hàng rào kỹ thuật quan trọng đối với hàng hóa nhập khẩu vào EU. Doanh nghiệp cần chủ động sớm xây dựng hệ thống tuân thủ, chuẩn hóa dữ liệu chuỗi cung ứng và cập nhật thường xuyên các hướng dẫn từ EU.
Hãy liên hệ với Intercert Việt Nam qua số Hotline: 0969.555.610 hoặc Email: sales@intercertvietnam.com nếu bạn muốn biết thêm thông tin chi tiết về Quy định EUDR.
