Nhận thức về môi trường ngày càng được nâng cao hơn. Đó là lý do tiêu chuẩn ISO 14001:2015 trở thành một tiêu chuẩn vô cùng quan trọng đối với nhiều doanh nghiệp. Vậy tại Việt Nam, tình hình áp dụng ISO 14001 hiện nay ra sao? Hãy cùng Intercert Việt Nam tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Lý do nhu cầu áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001 ngày càng gia tăng
Vấn đề ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu và những hậu quả kèm theo đang trở thành mối quan tâm toàn cầu, đòi hỏi sự chung tay giải quyết từ mọi quốc gia. Việt Nam, với đặc điểm đường bờ biển dài và vị trí gần đường xích đạo, đang chịu tác động nặng nề từ các vấn đề môi trường.
ISO 14001 là một trong những tiêu chuẩn quản lý môi trường quốc tế được phát triển bởi Ủy ban kỹ thuật TC 207, một bộ phận của Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) thành lập năm 1993. Tiêu chuẩn này là một phần trong Bộ tiêu chuẩn ISO 14000, nhằm thiết lập hệ thống quản lý môi trường bền vững.
Mặc dù ISO 14001 đã được giới thiệu lần đầu vào năm 1996, nhưng hiện nay, nhu cầu áp dụng tiêu chuẩn này mới gia tăng nhanh chóng, đặc biệt là trong bối cảnh áp lực về bảo vệ môi trường trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Tiêu chuẩn này giúp cân bằng ba yếu tố: môi trường, xã hội và kinh tế, đảm bảo rằng nhu cầu của thế hệ hiện tại được đáp ứng mà không ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai. Vì vậy, tình hình áp dụng ISO 14001 tại Việt Nam cũng đã và đang phản ánh trực tiếp sự cần thiết của việc giải quyết các thách thức về môi trường.
Tình hình áp dụng ISO 14001 hiện nay tại Việt Nam
Giai đoạn ISO 14001 được chú trọng hơn tại Việt Nam
Khi các công ty nước ngoài và các doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài bắt đầu đầu tư vào Việt Nam, yêu cầu áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001 dần trở nên phổ biến. Điều này đặc biệt rõ ràng khi Nhật Bản và Trung Quốc, hai quốc gia đầu tư nhiều nhất vào Việt Nam, đều có số lượng lớn doanh nghiệp đạt chứng nhận ISO 14001. Những tập đoàn lớn như Honda, Yamaha, Panasonic, Canon từ Nhật Bản đã yêu cầu các công ty con tại Việt Nam xây dựng và triển khai hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001.
Chính sự xuất hiện và hoạt động mạnh mẽ của các doanh nghiệp này đã thúc đẩy việc áp dụng ISO 14001 tại Việt Nam, đặc biệt là sau năm 2010. Khi số lượng doanh nghiệp nước ngoài tăng lên, việc áp dụng tiêu chuẩn này ở Việt Nam cũng có sự cải thiện đáng kể. Nhìn chung, các doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy và hoàn thiện hệ thống quản lý môi trường tại Việt Nam.
Tình hình áp dụng ISO 14001 hiện nay
Hiện tại, phiên bản 2015 của tiêu chuẩn ISO 14001 đang được áp dụng rộng rãi. Từ sau năm 2010, chính phủ và các tổ chức trong nước đã bắt đầu nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường đối với sự phát triển kinh tế và xã hội, cũng như trong việc xây dựng chiến lược kinh doanh bền vững.
Nhiều tổ chức không còn chờ đợi yêu cầu từ bên ngoài mà đã chủ động áp dụng ISO 14001 để đạt được chứng nhận. Các doanh nghiệp, từ quy mô nhỏ đến lớn, trong nhiều lĩnh vực khác nhau, đang dần xây dựng hệ thống quản lý môi trường nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.
Theo thống kê, sau khoảng một thập kỷ kể từ khi tiêu chuẩn này xuất hiện lần đầu tại Việt Nam, khoảng 6.000 doanh nghiệp đã được cấp chứng nhận ISO 14001. Tuy nhiên, nhiều tổ chức vẫn gặp phải khó khăn trong quá trình triển khai hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn này.
Một số hạn chế chính trong việc áp dụng ISO 14001 tại Việt Nam bao gồm: thiếu chính sách hỗ trợ từ phía nhà nước, sự thiếu nhất quán giữa chính sách môi trường và chính sách phát triển chung của tổ chức, và khó khăn trong việc tích hợp các mục tiêu môi trường với các mục tiêu phát triển khác của tổ chức.
Thêm vào đó, việc thực hiện công tác đánh giá nội bộ – một yêu cầu quan trọng của tiêu chuẩn ISO 14001 – chưa đạt hiệu quả cao. Những yếu tố này tạo ra nhiều thách thức trong quá trình áp dụng tiêu chuẩn này tại các doanh nghiệp.
Những thách thức khi áp dụng ISO 14001 hiện nay tại Việt Nam
Thiếu sự cam kết và đầu tư mạnh mẽ
Việc áp dụng ISO 14001 đòi hỏi sự cam kết mạnh mẽ từ lãnh đạo và tất cả những thành viên trong tổ chức, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Điều này bao gồm việc đầu tư thời gian, tài nguyên, và tài chính để xây dựng và duy trì hệ thống quản lý môi trường. Sự hạn chế về ngân sách có thể gây khó khăn cho doanh nghiệp. Đó là lý do doanh nghiệp cần có kế hoạch tài chính rõ ràng và tận dụng tối đa những nguồn lực hiện có. Ngoài ra, sự tham gia tích cực từ mọi bộ phận trong tổ chức là yếu tố then chốt để đảm bảo thành công. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam lại chưa chú trọng đến yếu tố tham gia này.
Khó khăn khi thay đổi văn hóa tổ chức
Thay đổi văn hóa tổ chức là một thách thức lớn khi áp dụng ISO 14001 vì điều này yêu cầu sự thay đổi sâu rộng trong cách thức làm việc và tư duy của nhân viên. Văn hóa tổ chức thường được hình thành từ các thói quen và quy trình đã được thiết lập, do đó việc thay đổi để phù hợp với các yêu cầu của tiêu chuẩn có thể gặp phải sự kháng cự từ cả nhân viên và quản lý. Họ có thể cảm thấy không thoải mái với các quy trình mới và thiếu sự hợp tác, làm cho việc triển khai và duy trì hệ thống quản lý môi trường trở nên khó khăn hơn.
Phức tạp trong quá trình áp dụng
Việc áp dụng ISO 14001 có thể phức tạp do tiêu chuẩn này yêu cầu tổ chức phải thực hiện nhiều quy trình và tuân thủ các yêu cầu chi tiết. Điều này đòi hỏi sự am hiểu sâu rộng về các nguyên tắc quản lý môi trường, đồng thời cần phải có các kỹ năng quản lý chuyên môn để thiết lập và duy trì hệ thống. Các tổ chức thường gặp khó khăn trong việc điều chỉnh các quy trình hiện tại để phù hợp với tiêu chuẩn, đồng thời phải đảm bảo sự tuân thủ liên tục và hiệu quả trong suốt thời gian áp dụng. Sự phức tạp này yêu cầu tổ chức phải đầu tư thời gian, nguồn lực và đào tạo chuyên sâu để vượt qua những thách thức này.
Việc kiểm soát và duy trì hệ thống khó thực hiện
Kiểm soát và duy trì hệ thống ISO 14001 là một thách thức lớn đối với hầu hết những doanh nghiệp Việt do yêu cầu liên tục theo dõi và đánh giá hoạt động của hệ thống quản lý môi trường. Các tổ chức cần phải không ngừng giám sát các quy trình và thực hiện các điều chỉnh cần thiết để đảm bảo tiêu chuẩn được tuân thủ. Quá trình này đòi hỏi sự đầu tư về thời gian, nguồn lực và sự cam kết từ toàn bộ tổ chức.
>>> Xem thêm: Tích hợp ISO 9001 và ISO 14001 – lợi ích và cách áp dụng
Và trên đây là thông tin về tình hình áp dụng ISO 14001 tại Việt Nam. Việc áp dụng ISO 14001 sẽ luôn thay đổi theo thời gian. Intercert Việt Nam sẽ nỗ lực để cung cấp thông tin mới nhất đến quý độc giả. Nếu bạn còn thắc mắc gì về nội dung bài viết, hãy liên hệ với chúng tôi theo thông tin sau:
- Địa chỉ: Toà nhà Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
- Điện thoại: 0969.555.610
- Email: sales@intercertvietnam.com
