Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh và yêu cầu cao về chất lượng, an toàn thực phẩm thì việc sở hữu chứng nhận ISO 22000:2018 đã trở thành một lợi thế cạnh tranh không thể thiếu đối với các doanh nghiệp trong ngành thực phẩm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy vẫn còn nhiều doanh nghiệp đang chần chừ trong việc triển khai hệ thống quản lý an toàn thực phẩm này. Vậy nguyên nhân và hậu quả khi các doanh nghiệp chậm tiến hành ISO 22000:2018 là gì? Hãy cùng Intercert Việt Nam tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
ISO 22000:2018 là gì và tại sao nó lại quan trọng?
ISO 22000:2018 là phiên bản mới nhất của tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (FSMS – Food Safety Management System) do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế ISO (International Organization for Standardization) ban hành. Tiêu chuẩn này được thiết kế để đảm bảo sự an toàn của thực phẩm trong suốt chuỗi cung ứng từ sản xuất, chế biến, lưu trữ đến tiêu thụ. ISO 22000:2018 tích hợp các nguyên tắc của hệ thống quản lý chất lượng (ISO 9001) với phương pháp phân tích mối nguy và điểm kiểm soát tới hạn (HACCP). Điểm khác biệt lớn nhất của phiên bản 2018 so với các phiên bản trước đó là việc áp dụng cấu trúc cấp cao (High-Level Structure – HLS) giúp doanh nghiệp dễ dàng tích hợp ISO 22000 với các tiêu chuẩn khác, đồng thời nhấn mạnh quản lý rủi ro không chỉ ở cấp độ vận hành mà còn ở chiến lược toàn diện.
ISO 22000:2018 đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm, một yếu tố không thể thiếu đối với sức khỏe cộng đồng và uy tín doanh nghiệp. Việc áp dụng tiêu chuẩn này giúp doanh nghiệp kiểm soát hiệu quả các mối nguy tiềm tàng, giảm thiểu rủi ro và ngăn chặn sự cố liên quan đến an toàn thực phẩm. Đối với các doanh nghiệp muốn tiếp cận thị trường quốc tế, chứng nhận ISO 22000:2018 là điều kiện bắt buộc để đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt của những quốc gia có tiêu chuẩn cao như Hoa Kỳ, EU và Nhật Bản. Ngoài ra, tiêu chuẩn này còn giúp cải thiện hiệu quả vận hành, tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm lãng phí và tăng cường sự hài lòng của khách hàng. Với xu thế ngày càng cạnh tranh, ISO 22000:2018 không chỉ là yếu tố đảm bảo sự tồn tại lâu dài mà còn là động lực giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.
>>> Tại sao Doanh nghiệp thực phẩm cần xây dựng ISO 22000
Nguyên nhân khiến các doanh nghiệp chậm tiến hành ISO 22000:2018
1. Thiếu nhận thức về tầm quan trọng của ISO 22000:2018
Một trong những nguyên nhân lớn nhất khiến các doanh nghiệp chậm tiến hành ISO 22000:2018 là sự thiếu hiểu biết về tầm quan trọng của tiêu chuẩn này. Nhiều tổ chức cho rằng việc áp dụng ISO 22000:2018 là một thủ tục hành chính hoặc một yêu cầu bắt buộc từ khách hàng và không mang lại giá trị thực tế. Họ không nhận ra rằng tiêu chuẩn này không chỉ đảm bảo sự an toàn thực phẩm mà còn là công cụ mạnh mẽ để nâng cao uy tín thương hiệu. Sự thiếu nhận thức này dẫn đến việc các doanh nghiệp không coi ISO 22000:2018 là ưu tiên chiến lược mà chỉ là một khoản chi phí không cần thiết.
2. Hạn chế về nguồn lực và tài chính
Việc áp dụng ISO 22000:2018 đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư đáng kể cả về tài chính lẫn các nguồn lực như nhân sự, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phục vụ hệ thống quản lý,…. Chi phí thuê chuyên gia tư vấn, đánh giá, thiết lập các khóa đào tạo, nâng cấp cơ sở hạ tầng và cải tiến quy trình là các khoản doanh nghiệp bắt buộc phải đầu tư để nhận chứng nhận ISO 22000:2018. Điều này trở thành gánh nặng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, vốn có nguồn lực tài chính hạn chế. Bên cạnh đó, đội ngũ nhân sự tại nhiều doanh nghiệp thiếu kỹ năng chuyên môn và hiểu biết sâu về hệ thống quản lý an toàn thực phẩm dẫn đến việc gia tăng thời gian và chi phí triển khai. Do đó, nhiều doanh nghiệp vẫn e ngại và trì hoãn việc áp dụng tiêu chuẩn này.
3. Trở ngại về mặt tâm lý
Thói quen vận hành theo hệ thống cũ đã thiết lập là một rào cản lớn đối với nhiều doanh nghiệp có mong muốn triển khai ISO 22000. Các doanh nghiệp này với tâm lý ngại thay đổi khi đối mặt với yêu cầu áp dụng ISO 22000:2018, họ lo sợ rằng sự thay đổi trong quy trình làm việc sẽ làm xáo trộn hoạt động thường ngày, gây gián đoạn trong quy trình sản xuất và kinh doanh. Bên cạnh đó, sự lo lắng về thời gian và nguồn lực cần thiết để triển khai tiêu chuẩn cũng khiến doanh nghiệp trì hoãn hoặc né tránh việc thay đổi. Đặc biệt, nếu lãnh đạo không thể hiện cam kết rõ ràng, sự thay đổi này dễ bị coi là một “gánh nặng” thay vì một cơ hội để cải tiến.
4. Thiếu áp lực từ thị trường nội địa
Đối với các doanh nghiệp chỉ phục vụ thị trường nội địa, việc đạt chứng nhận ISO 22000:2018 đôi khi không phải là ưu tiên bắt buộc. Ở Việt Nam, mức độ cạnh tranh về an toàn thực phẩm trên thị trường chưa đủ khắt khe để tạo áp lực buộc doanh nghiệp phải thay đổi. Điều này đặc biệt đúng với các doanh nghiệp quy mô nhỏ, sản xuất theo kiểu gia công hoặc chỉ cung cấp sản phẩm cho các đối tác không yêu cầu tiêu chuẩn quốc tế. Việc thiếu áp lực từ khách hàng hoặc cơ quan quản lý làm các doanh nghiệp Việt Nam chậm tiến hành ISO 22000:2018.
5. Sự phức tạp của quá trình triển khai
ISO 22000:2018 là một tiêu chuẩn quốc tế yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện hàng loạt bước từ đánh giá hiện trạng, xây dựng hệ thống quản lý, đào tạo nhân sự cho đến kiểm tra và chứng nhận. Quy trình này không chỉ đòi hỏi thời gian mà còn cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban. Đối với những doanh nghiệp không có kinh nghiệm, việc triển khai có thể trở nên rườm rà và phức tạp. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp cảm thấy khó khăn trong việc duy trì hệ thống sau khi được chứng nhận, dẫn đến tâm lý ngần ngại khi bắt đầu áp dụng.
6. Thiếu sự hỗ trợ từ cơ quan quản lý và tổ chức tư vấn uy tín
Một số doanh nghiệp cho rằng sự hỗ trợ từ cơ quan chức năng và tổ chức tư vấn còn hạn chế, đặc biệt là trong việc tiếp cận thông tin và các nguồn lực liên quan đến ISO 22000:2018. Các chương trình hỗ trợ tài chính hoặc đào tạo miễn phí còn chưa phổ biến khiến doanh nghiệp phải tự mình tìm hiểu và triển khai, điều này làm gia tăng áp lực và chi phí. Hơn nữa, sự thiếu kết nối giữa doanh nghiệp với các tổ chức tư vấn uy tín, chuyên nghiệp cũng làm giảm cơ hội học hỏi và nâng cao nhận thức để áp dụng tiêu chuẩn này.
Hệ quả khi các doanh nghiệp chậm tiến hành ISO 22000:2018
1. Mất đi cơ hội mở rộng thị trường
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 22000:2018 đã trở thành một “chiếc vé thông hành” để doanh nghiệp thâm nhập vào các thị trường mới. Nhiều quốc gia và khu vực đã đặt ra yêu cầu bắt buộc về chứng nhận ISO 22000 đối với các sản phẩm thực phẩm nhập khẩu. Doanh nghiệp nào không có chứng nhận sẽ bị hạn chế trong việc tiếp cận những thị trường tiềm năng này, đồng nghĩa với việc mất đi cơ hội tăng trưởng doanh thu và mở rộng quy mô kinh doanh.
2. Sụt giảm uy tín và lòng tin của khách hàng
Khách hàng ngày càng quan tâm đến chất lượng và an toàn thực phẩm. Việc sở hữu chứng nhận ISO 2200:2018 là một minh chứng rõ ràng cho thấy doanh nghiệp đã xây dựng một hệ thống quản lý an toàn thực phẩm hiệu quả. Ngược lại, việc các doanh nghiệp chậm trễ trong việc triển khai tiêu chuẩn này sẽ khiến khách hàng nghi ngờ về chất lượng sản phẩm. Một sự cố về an toàn thực phẩm như ngộ độc hoặc phát hiện chất cấm, có thể gây ra khủng hoảng nghiêm trọng, từ đó làm giảm lòng tin và ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của đối tác.
3. Gia tăng chi phí xử lý rủi ro và khủng hoảng
Các doanh nghiệp chậm tiến hành ISO 22000:2018 thường không có hệ thống quản lý rủi ro bài bản dẫn đến khả năng kiểm soát và ngăn ngừa các mối nguy về an toàn thực phẩm bị hạn chế. Khi xảy ra sự cố như sản phẩm bị thu hồi, kiện tụng hoặc các vấn đề liên quan đến sức khỏe người tiêu dùng, chi phí để xử lý sẽ rất lớn. Việc này không những gây thiệt hại tài chính mà còn làm mất thị phần và lâu dài sẽ ảnh hưởng đến danh tiếng của doanh nghiệp.
Mặc dù việc triển khai ISO 22000:2018 đòi hỏi một khoản đầu tư ban đầu, nhưng trên thực tế, nó sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu các chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất. Bằng cách xác định và kiểm soát các rủi ro, doanh nghiệp có thể giảm thiểu tình trạng lãng phí nguyên liệu, giảm thiểu số lượng sản phẩm bị lỗi, từ đó tiết kiệm chi phí. Doanh nghiệp nào chậm trễ trong việc triển khai ISO 22000 sẽ tiếp tục phải đối mặt với những rủi ro này, dẫn đến tăng chi phí sản xuất.
4. Khó khăn trong việc tuân thủ quy định pháp luật
Các quy định về an toàn thực phẩm ở nhiều quốc gia, kể cả Việt Nam, đang ngày càng nghiêm ngặt. Những doanh nghiệp không triển khai ISO 22000:2018 dễ gặp phải vấn đề khi kiểm tra định kỳ hoặc đối mặt với các rủi ro pháp lý do vi phạm quy định. Việc không đạt chuẩn không chỉ dẫn đến các khoản phạt hành chính mà còn làm giảm uy tín trước các cơ quan quản lý gây khó khăn trong việc kinh doanh lâu dài.
5. Giảm hiệu quả hệ thống và lãng phí nguồn lực
ISO 22000:2018 không chỉ là tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm mà còn là công cụ giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất. Việc chậm trễ triển khai khiến doanh nghiệp bỏ lỡ cơ hội cải thiện hiệu quả vận hành, từ đó làm gia tăng lãng phí tài nguyên, nhân lực và chi phí sửa chữa. Không có hệ thống quản lý bài bản, doanh nghiệp dễ gặp phải các vấn đề như sản phẩm lỗi, kém chất lượng, hàng tồn kho hoặc mất kiểm soát trong chuỗi cung ứng.
6. Nguy cơ mất an toàn thực phẩm
Việc các doanh nghiệp chậm tiến hành ISO 22000:2018 dẫn đến doanh nghiệp không có một hệ thống quản lý an toàn thực phẩm bài bản và dễ bỏ sót các mối nguy tiềm ẩn trong chuỗi cung ứng. Các vấn đề như nhiễm khuẩn, dư lượng hóa chất độc hại hoặc sử dụng nguyên liệu không đạt chuẩn có thể không được phát hiện kịp thời, dẫn đến các sự cố như ngộ độc thực phẩm hoặc thu hồi sản phẩm quy mô lớn. Điều này không những gây ảnh hưởng đến doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng lớn tới sức khỏe người tiêu dùng.
>>> Xây dựng quy trình tuyển dụng nhân viên ISO 22000 Hiệu quả
Giải pháp thúc đẩy các doanh nghiệp chậm tiến hành ISO 22000:2018
1. Tăng cường nhận thức về lợi ích của ISO 22000:2018
Một trong những nguyên nhân khiến các doanh nghiệp chậm tiến hành ISO 22000:2018 là thiếu hiểu biết về tầm quan trọng của tiêu chuẩn này. Do đó, việc nâng cao nhận thức là bước đầu tiên và vô cùng quan trọng. Để đạt được điều này, cần tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm, khóa đào tạo để giúp doanh nghiệp hiểu rõ về lợi ích của việc áp dụng ISO 22000:2018. Việc chia sẻ những câu chuyện thành công từ các doanh nghiệp đã áp dụng tiêu chuẩn này cũng là một cách hiệu quả để truyền cảm hứng. Ngoài ra, việc cung cấp các số liệu thống kê, nghiên cứu thị trường rõ ràng sẽ giúp doanh nghiệp nhận ra tầm quan trọng của việc đảm bảo an toàn thực phẩm trong bối cảnh cạnh tranh hiện nay.
2. Hỗ trợ tài chính
Chi phí là một trong những rào cản lớn nhất khiến doanh nghiệp chần chừ trong việc áp dụng ISO 22000:2018. Để giải quyết vấn đề này, cần có những chính sách hỗ trợ tài chính từ phía nhà nước. Các chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng, cùng với việc thành lập các quỹ hỗ trợ tài chính sẽ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp. Đồng thời, việc khuyến khích các ngân hàng, tổ chức tài chính cung cấp các gói vay ưu đãi cũng là một giải pháp hiệu quả.
3. Hỗ trợ kỹ thuật
Việc xây dựng và triển khai hệ thống quản lý an toàn thực phẩm theo ISO 22000:2018 đòi hỏi kiến thức chuyên môn cao. Do đó, Chính phủ có thể xây dựng một mạng lưới các tổ chức tư vấn chuyên nghiệp để hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình xây dựng và triển khai hệ thống quản lý an toàn thực phẩm. Đồng thời, việc xây dựng cơ sở dữ liệu chia sẻ các tài liệu hướng dẫn, mẫu biểu cũng là cách để hỗ trợ doanh nghiệp một cách hiệu quả.
4. Nâng cao nhận thức của người tiêu dùng
Việc truyền thông hiệu quả về tầm quan trọng của việc lựa chọn các sản phẩm có chứng nhận ISO 22000:2018 sẽ tạo ra sức ép lên các doanh nghiệp, thúc đẩy họ nhanh chóng áp dụng tiêu chuẩn này. Bên cạnh đó, việc xây dựng các nhãn hiệu có chứng nhận sẽ giúp người tiêu dùng dễ dàng nhận biết các sản phẩm an toàn và đưa ra quyết định mua hàng sáng suốt.
>>> Các bước áp dụng ISO 22000: Hướng dẫn chi tiết cho Doanh Nghiệp
Bài viết trên đây của Intercert Việt Nam đã cung cấp một số thông tin liên quan đến các doanh nghiệp chậm tiến hành ISO 22000:2018. Hy vọng doanh nghiệp đã có thêm thông tin để triển khai tiêu chuẩn ISO 22000:2018 hiệu quả. Nếu Quý doanh nghiệp còn bất cứ thắc mắc nào về dịch vụ chứng nhận ISO 22000, vui lòng liên hệ với Intercert Việt Nam để được hỗ trợ tốt nhất.
Thông tin công ty Intercert Việt Nam:
- Địa chỉ: Tòa Ladeco, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
- Hotline: 0969.555.610
- Email: sales@intercertvietnam.com
