Tin tức
Thực trạng Báo cáo Phát triển Bền vững năm 2025 ở Việt Nam
Mùa Giải thưởng Báo cáo Phát triển bền vững 2025 đã khép lại với những ấn tượng đặc biệt mạnh mẽ, không chỉ về quy mô tham gia mà còn về độ chín muồi trong cách thức các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận công tác báo cáo bền vững. Đây được đánh giá là một mùa báo cáo bùng nổ cả về số lượng lẫn chất lượng, phản ánh sự chuyển mình đáng kể của cộng đồng doanh nghiệp trong hành trình hướng tới minh bạch và trách nhiệm phát triển bền vững.
Bối cảnh chuyển đổi thúc đẩy Báo cáo Phát triển bền vững
Năm 2025 được ghi nhận là giai đoạn chuyển đổi có tính bước ngoặt đối với cả Việt Nam và thế giới trong việc thúc đẩy phát triển bền vững theo hướng thể chế hóa và có cơ chế giám sát chặt chẽ hơn. Khung pháp lý về môi trường – xã hội – quản trị (ESG) đang được chuẩn hóa với tốc độ nhanh chưa từng có, trong khi đó áp lực từ nhà đầu tư về tính minh bạch và khả năng định lượng dữ liệu cũng ngày càng gia tăng mạnh mẽ.
1. Áp lực pháp lý trong nước tạo động lực lớn
Tại thị trường Việt Nam, ngày 31/3/2025 đánh dấu một cột mốc quan trọng khi trở thành thời hạn chót để các doanh nghiệp nộp báo cáo kiểm kê khí nhà kính lần đầu tiên. Theo Quyết định 13/2024/QĐ-TTg, hơn 2.000 doanh nghiệp phải hoàn thành nghĩa vụ kiểm kê khí nhà kính – một con số chưa từng có trong lịch sử thực thi chính sách môi trường tại Việt Nam. Khối lượng công việc khổng lồ này đòi hỏi các doanh nghiệp phải xây dựng năng lực đo đạc chuyên sâu cũng như thiết lập hệ thống quản trị dữ liệu đáng tin cậy, buộc họ phải đầu tư nghiêm túc và bài bản hơn vào hệ thống MRV (đo lường – báo cáo – xác minh).
Không dừng lại ở đó, từ ngày 31/12/2025, các doanh nghiệp còn phải đối mặt với yêu cầu lập báo cáo giảm nhẹ phát thải khí nhà kính theo quy định tại Nghị định 06/2022/NĐ-CP. Ngoài công tác kiểm kê, các doanh nghiệp bắt buộc phải xây dựng kế hoạch giảm nhẹ phát thải phù hợp với lộ trình cam kết của quốc gia. Những yêu cầu pháp lý chồng chéo này đã tạo ra áp lực to lớn đối với các báo cáo phát triển bền vững năm 2025, đặc biệt về khía cạnh chất lượng dữ liệu, độ chính xác của phương pháp đo lường và khả năng giải trình minh bạch.
2. Xu hướng toàn cầu định hình chuẩn mực mới
Trên phạm vi quốc tế, Hội nghị COP30 diễn ra tại Brazil được kỳ vọng sẽ trở thành điểm mốc quan trọng khi các quốc gia phải đệ trình Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) thế hệ mới với mức tham vọng cao hơn và cam kết trung hạn cụ thể cho giai đoạn kéo dài đến năm 2035. Đây chính là nguồn áp lực đáng kể đối với các nền kinh tế mới nổi, trong đó Việt Nam đóng vai trò là một trong những quốc gia chịu tác động trực tiếp.
Một diễn biến đáng chú ý khác là việc báo cáo khí hậu theo chuẩn mực IFRS S1 và S2 đang dần trở thành tiêu chuẩn chung được áp dụng rộng rãi. Nhiều thị trường tài chính lớn đã bắt buộc áp dụng IFRS S1 và S2 trong công bố thông tin, tạo áp lực buộc các doanh nghiệp toàn cầu nói chung và doanh nghiệp Việt Nam nói riêng phải nhanh chóng cập nhật những thay đổi này để có thể đo lường và công bố rủi ro khí hậu một cách chính xác, đồng thời mở rộng sang các tác động khác về môi trường và xã hội.
Song song với đó, các doanh nghiệp còn phải đối mặt với yêu cầu gia tăng về công bố phát thải phạm vi 3 (Scope 3). Chuỗi cung ứng đã trở thành điểm được giám sát và xem xét kỹ lưỡng nhất, đặc biệt quan trọng đối với các ngành có lượng phát thải gián tiếp lớn như tài chính, sản xuất và vận tải.
Đổi mới toàn diện tiêu chí đánh giá theo chuẩn quốc tế
Sau 12 năm phát triển liên tục, Giải thưởng Báo cáo Phát triển bền vững đã chính thức áp dụng bộ tiêu chí đánh giá hoàn toàn mới cho mùa giải 2025. Động thái cập nhật này hướng đến mục tiêu kép: nâng cao tính quốc tế hóa của Giải thưởng đồng thời đảm bảo sự phù hợp sát sao với thực tiễn và bối cảnh lập báo cáo đang diễn ra tại Việt Nam.
1. Tích hợp sâu chuẩn mực báo cáo quốc tế
Thay đổi nổi bật đầu tiên là việc tích hợp IFRS S1 và S2 vào bộ tiêu chí đánh giá chính thức. Tiêu chí mới yêu cầu các báo cáo phải làm rõ ràng về chiến lược phát triển, hệ thống quản trị, đánh giá rủi ro khí hậu cũng như thiết lập hệ thống chỉ số đo lường và mục tiêu cụ thể theo đúng cấu trúc được quy định trong IFRS. Sự thay đổi này giúp các báo cáo phát triển bền vững của Việt Nam tiệm cận hơn với tiêu chuẩn quốc tế, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư trong việc đánh giá rủi ro và cơ hội tài chính gắn liền với các yếu tố ESG.
2. Phân biệt rõ đặc thù ngành
Một điểm mới quan trọng khác là việc phân tách tiêu chí đánh giá cho hai nhóm ngành riêng biệt. Đối với nhóm ngành dịch vụ tài chính, tiêu chí tập trung vào tài chính xanh, quản trị rủi ro trong danh mục cho vay và đầu tư, cùng với phát thải tài chính (financed emissions) theo các chuẩn mực chuyên biệt phù hợp với ngành như PCAF, ICMA và SASB. Trong khi đó, nhóm ngành phi tài chính được đánh giá tập trung vào các tác động môi trường trực tiếp, quản lý chuỗi cung ứng, tiêu thụ năng lượng – nước – quản lý chất thải, an toàn lao động và kiểm soát phát thải. Sự phân biệt này đảm bảo tính công bằng trong chấm điểm và sát hợp hơn với đặc thù vận hành của từng ngành nghề.
3. Khuyến khích đa dạng hóa khung báo cáo
Bộ tiêu chí mới cũng khuyến khích mạnh mẽ việc áp dụng đa khung tiêu chuẩn. Bên cạnh GRI vẫn là nền tảng, các doanh nghiệp áp dụng thêm TCFD, SASB, IFRS S1/S2, CDP hoặc các khung báo cáo chuyên biệt theo ngành sẽ được Ban giám khảo đánh giá cao hơn. Việc áp dụng các tiêu chuẩn công bố thông tin phát triển bền vững dưới góc nhìn của nhà đầu tư sẽ giúp báo cáo trở nên cân bằng hơn về nội dung và phục vụ tốt hơn lợi ích thông tin của cộng đồng nhà đầu tư.
3. Nâng cao yêu cầu về dữ liệu và kiểm chứng
Thay đổi quan trọng cuối cùng là việc bộ tiêu chí SRA 2025 nâng mức yêu cầu đáng kể đối với dữ liệu định lượng nhằm tăng cường tính minh bạch và độ tin cậy của báo cáo. Cụ thể, doanh nghiệp cần trình bày dữ liệu liên tục trong ít nhất ba năm để đảm bảo khả năng so sánh và đánh giá xu hướng biến động. Đồng thời, phải giải thích rõ ràng phương pháp đo lường được sử dụng, bao gồm cách tính toán, phạm vi đo lường và nguồn dữ liệu để đảm bảo tính nhất quán và có thể kiểm chứng.
Ngoài ra, doanh nghiệp không chỉ công bố mục tiêu mà còn phải cập nhật tiến độ đạt được và giải thích sự thay đổi qua từng năm một cách chi tiết. Đặc biệt, yêu cầu về việc tăng cường đảm bảo nội bộ hoặc bên ngoài cho dữ liệu phát thải khí nhà kính cũng được nhấn mạnh – các số liệu về phát thải nên được rà soát nội bộ hoặc đảm bảo độc lập theo chuẩn quốc tế để củng cố độ tin cậy.
Những dấu ấn nổi bật của Báo cáo Phát triển bền vững 2025
1. Bùng nổ về số lượng và sự đa dạng
Mùa báo cáo năm nay chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ về số lượng doanh nghiệp tham gia. Tổng cộng có 44 báo cáo lọt vào vòng Chung khảo, trong đó 38 doanh nghiệp đã lập báo cáo phát triển bền vững riêng biệt – một con số ấn tượng phản ánh nhận thức ngày càng cao về yêu cầu minh bạch và sự phù hợp với xu hướng quốc tế.
Mặc dù thiếu vắng một số tên tuổi lớn từng tham gia tích cực trong các năm trước, sự xuất hiện của các doanh nghiệp mới như PVT, HHP, VDS, NLG đã tạo nên sự đa dạng đáng kể và cho thấy xu hướng mở rộng quy mô của phong trào báo cáo phát triển bền vững đang lan tỏa sang nhiều lĩnh vực khác nhau.
2. Áp dụng tiêu chuẩn chuyên ngành ngày càng chuyên nghiệp
Một xu hướng đáng ghi nhận là ngày càng nhiều doanh nghiệp áp dụng SASB theo đúng đặc thù ngành của mình, đặc biệt tập trung ở các ngành có rủi ro tài chính gắn chặt với ESG như VDS và DCM. Sự chuyên môn hóa này giúp các báo cáo đáp ứng tốt hơn nhu cầu phân tích chuyên sâu của cộng đồng nhà đầu tư và các bên liên quan.
3. Chất lượng dữ liệu định lượng được cải thiện rõ rệt
Hầu hết các doanh nghiệp tham gia đã cung cấp đầy đủ dữ liệu cho các tiêu chí chính bao gồm phát thải khí nhà kính, tiêu thụ năng lượng, sử dụng nước và xả nước thải, quản lý chất thải, an toàn lao động, cùng với các số liệu về nhân sự như tuyển dụng, thôi việc và đào tạo. Đặc biệt, một số doanh nghiệp đã công bố dữ liệu liên tục trong năm năm, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đánh giá xu hướng dài hạn và độ bền vững của các chương trình.
4. Cấu trúc báo cáo ngày càng chặt chẽ và bài bản
Các báo cáo trong mùa giải năm nay đều thể hiện đầy đủ và có hệ thống các phần quan trọng. Từ việc trình bày bối cảnh hoạt động và mô hình kinh doanh, chiến lược phát triển bền vững rõ ràng, phân tích tính trọng yếu và kết quả tham vấn bên liên quan, đến phương pháp quản lý theo từng chủ đề cụ thể, thiết lập chỉ số và mục tiêu đo lường, cùng với phụ lục dữ liệu được trình bày minh bạch hơn. Xu hướng cấu trúc hóa này hoàn toàn tương đồng với các nhận định đã được đưa ra trong bài tổng kết năm 2024.
5. Nâng tầm quản trị ESG lên cấp điều hành
Một dấu hiệu tích cực là nhiều doanh nghiệp đã chính thức thành lập ủy ban ESG trực thuộc hội đồng quản trị hoặc ban điều hành. Đây được đánh giá là bước tiến quan trọng nhằm đảm bảo việc giám sát các vấn đề ESG được thực hiện ở cấp cao nhất trong doanh nghiệp, đồng thời tạo điều kiện cho việc phân bổ nguồn lực hiệu quả và dài hạn cho công tác phát triển bền vững.
6. Minh bạch hóa chuỗi cung ứng
Các doanh nghiệp đã bắt đầu xác định rõ ràng hơn các rủi ro về môi trường và xã hội trong chuỗi cung ứng của mình. Họ không chỉ đặt ra yêu cầu ESG cụ thể đối với các nhà cung cấp mà còn tiến hành rà soát định kỳ, tăng cường thực hành mua sắm bền vững và triển khai các chương trình hỗ trợ nhà cung cấp trong quá trình chuyển đổi. Đây là bước phát triển đáng khích lệ trong việc mở rộng trách nhiệm phát triển bền vững ra toàn bộ chuỗi giá trị.
Đây là thời điểm để các doanh nghiệp chủ động đầu tư vào hệ thống đo lường dữ liệu, nâng cao năng lực quản trị ESG và tích hợp phát triển bền vững vào chiến lược kinh doanh cốt lõi. Hãy bắt đầu ngay hôm nay để không bị bỏ lại phía sau trong cuộc chạy đua hướng tới tương lai bền vững. Liên hệ với Intercert Việt Nam qua số Hotline: 0969.555.610 hoặc Email: sales@intercertvietnam.com nếu doanh nghiệp cần hướng dẫn lập Báo cáo Phát triển bền vững.
