Trong thời đại doanh nghiệp ngày càng chú trọng đến trách nhiệm xã hội và an toàn lao động, việc lựa chọn áp dụng bộ tiêu chuẩn phù hợp là vô cùng quan trọng. Hai tiêu chuẩn nổi bật là OHSAS 18000 (hiện đã bị thay thế bởi ISO 45001) và SA8000 thường được doanh nghiệp so sánh để lựa chọn triển khai. Bài viết này của Intercert Việt Nam sẽ giúp bạn so sánh chi tiết giữa OHSAS 18000 và SA8000, nắm rõ sự khác biệt cốt lõi và xác định đâu là lựa chọn phù hợp nhất với chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp bạn.
Tổng quan về OHSAS 18000 và SA8000
1 OHSAS 18000 là gì?
OHSAS 18000 (Occupational Health and Safety Assessment Series) là một bộ tiêu chuẩn quốc tế nhằm thiết lập hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp cho tổ chức và doanh nghiệp. Phiên bản phổ biến nhất trong bộ tiêu chuẩn này là OHSAS 18001, đưa ra những yêu cầu giúp tổ chức kiểm soát rủi ro liên quan đến sức khỏe và an toàn trong môi trường làm việc.
❗ Lưu ý quan trọng: OHSAS 18001 đã bị ngừng hiệu lực kể từ năm 2021 và được thay thế hoàn toàn bởi tiêu chuẩn ISO 45001 – phiên bản cập nhật toàn diện hơn về quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp, do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) phát hành. Việc cập nhật sang ISO 45001 không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định mới mà còn nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh toàn cầu.
2. SA8000 là gì?
SA8000 (Social Accountability 8000) là tiêu chuẩn quốc tế đầu tiên về trách nhiệm xã hội trong lao động. SA8000 được phát triển bởi tổ chức phi chính phủ Social Accountability International (SAI) vào năm 1997, dựa trên các công ước của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), Tuyên ngôn Nhân quyền và Luật pháp quốc tế về lao động.
SA8000 yêu cầu các doanh nghiệp đảm bảo thực hiện đúng các nguyên tắc về quyền lợi người lao động, bao gồm:
- Không sử dụng lao động trẻ em hoặc lao động cưỡng bức
- Đảm bảo môi trường làm việc an toàn và lành mạnh
- Tôn trọng quyền lập hội và thương lượng tập thể
- Ngăn chặn phân biệt đối xử và lạm dụng
- Đảm bảo lương thưởng và thời giờ làm việc công bằng
SA8000 không chỉ là “giấy thông hành” để doanh nghiệp tiếp cận các thị trường khó tính như châu Âu hay Mỹ, mà còn là tuyên bố cam kết đạo đức và phát triển bền vững của doanh nghiệp trước xã hội và cộng đồng.
So sánh chi tiết OHSAS 18000 và SA8000: Sự khác biệt cốt lõi
Dù cùng hướng đến mục tiêu tạo ra môi trường làm việc tích cực, an toàn và có đạo đức, nhưng OHSAS 18000 và SA8000 lại được xây dựng trên những nền tảng và định hướng hoàn toàn khác nhau. Phần dưới đây sẽ giúp bạn phân biệt rõ ràng từng điểm khác biệt cốt lõi giữa hai bộ tiêu chuẩn này dựa trên các tiêu chí quan trọng trong quản lý doanh nghiệp hiện đại.
1. Mục tiêu và phạm vi điều chỉnh
- OHSAS 18000 (giờ là ISO 45001): Tập trung vào việc nhận diện, kiểm soát và giảm thiểu rủi ro an toàn và sức khỏe nghề nghiệp. Đây là công cụ để doanh nghiệp giảm thiểu tai nạn lao động, bảo vệ người lao động khỏi các yếu tố nguy hiểm trong quá trình làm việc.
- SA8000: Tập trung vào quyền lợi và điều kiện lao động, đảm bảo môi trường làm việc tuân thủ các nguyên tắc đạo đức, công bằng và không vi phạm nhân quyền.
2. Cơ quan xây dựng
- OHSAS 18000: Do Viện Tiêu chuẩn Anh (BSI) phát triển; đến nay đã bị thay thế bởi ISO 45001, do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) ban hành
- SA8000: Do tổ chức Social Accountability International (SAI) phát triển – một tổ chức phi chính phủ uy tín, chuyên về trách nhiệm xã hội doanh nghiệp, dựa trên các công ước quốc tế và luật nhân quyền.
🌐 ISO 45001 có tính hệ thống toàn cầu mạnh hơn trong quản lý HSE, trong khi SA8000 có ảnh hưởng lớn trong chuỗi cung ứng đạo đức và trách nhiệm xã hội.
3. Cấu trúc và phương pháp quản lý
- OHSAS 18000 (nay là ISO 45001): Theo mô hình quản lý PDCA (Plan – Do – Check – Act) – rất quen thuộc với các tiêu chuẩn quản lý chất lượng như ISO 9001 và ISO 14001.
- SA8000: Cấu trúc theo 9 nguyên tắc cốt lõi, bao gồm: không lao động trẻ em, không cưỡng bức, an toàn và sức khỏe, quyền tự do hiệp hội, không phân biệt đối xử, kỷ luật, giờ làm việc, lương thưởng và hệ thống quản lý trách nhiệm xã hội.
4. Đối tượng áp dụng trong thực tế
- OHSAS 18000 (nay là ISO 45001): Phù hợp với các doanh nghiệp có nguy cơ rủi ro lao động cao như: sản xuất, xây dựng, hóa chất, logistics.
- SA8000: Thường được áp dụng bởi các doanh nghiệp trong ngành may mặc, điện tử, sản xuất hàng tiêu dùng – nơi có chuỗi cung ứng phức tạp và chịu áp lực từ nhà đầu tư về đạo đức kinh doanh.
👔 Doanh nghiệp định hướng ESG nên cân nhắc SA8000, còn doanh nghiệp thiên về an toàn vận hành nên ưu tiên ISO 45001.
5. Khả năng tích hợp với các tiêu chuẩn khác
- OHSAS 18000 (nay là ISO 45001): Dễ dàng tích hợp với các hệ thống ISO khác như ISO 9001 (chất lượng), ISO 14001 (môi trường).
- SA8000: Có thể tích hợp với các tiêu chuẩn CSR như BSCI, WRAP, RBA, SMETA, ISO 26000
6. Tính ràng buộc pháp lý và xu hướng tương lai
- OHSAS 18000 (giờ là ISO 45001): Dễ dàng kết nối với các quy định pháp lý về an toàn lao động quốc gia, thường là bắt buộc trong ngành sản xuất.
- SA8000: Không bắt buộc theo luật, nhưng lại là “giấy thông hành” để xuất khẩu và thu hút đầu tư, đặc biệt trong chuỗi cung ứng toàn cầu (ESG, SDG, CSR…).
Khi nào nên chọn SA8000, khi nào nên áp dụng ISO 45001 (thay thế OHSAS 18000)?
Việc lựa chọn giữa SA8000 và ISO 45001 (thay thế OHSAS 18000) không nên dựa trên sự cảm tính, mà cần đánh giá dựa trên các tiêu chí cụ thể.
1. Mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp là gì?
- Nếu doanh nghiệp bạn đặt ưu tiên vào sức khỏe và an toàn nghề nghiệp, đặc biệt trong những môi trường có rủi ro cao như xây dựng, cơ khí, hóa chất…, thì ISO 45001 là lựa chọn tối ưu. Nó giúp doanh nghiệp hạn chế tai nạn lao động, giảm thiểu thiệt hại và tuân thủ luật pháp.
- Trong khi đó, nếu doanh nghiệp muốn nâng cao hình ảnh đạo đức, trách nhiệm xã hội và đáp ứng yêu cầu của các đối tác toàn cầu về quyền lợi người lao động, thì SA8000 sẽ là tiêu chuẩn bạn nên ưu tiên.
2. Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nào?
- Doanh nghiệp sản xuất, công nghiệp nặng, xây dựng thường đối mặt với nhiều yếu tố nguy hiểm – đây là đối tượng lý tưởng để áp dụng ISO 45001.
- Doanh nghiệp gia công may mặc, điện tử, thực phẩm, nơi người lao động làm việc với cường độ cao, môi trường dễ bị đánh giá đạo đức – nên cân nhắc SA8000.
3. Thị trường mục tiêu và yêu cầu từ đối tác
- Nếu bạn xuất khẩu hàng hóa sang Châu Âu, Mỹ, Nhật, rất có thể các nhà nhập khẩu sẽ yêu cầu chứng nhận SA8000 như một điều kiện trong hợp đồng nhằm chứng minh đạo đức kinh doanh.
- Trong khi đó, ISO 45001 thường là yêu cầu để đảm bảo tuân thủ pháp luật, được công nhận trong các cuộc đấu thầu hoặc kiểm toán hệ thống quản trị rủi ro.
4. Mong muốn tích hợp hệ thống quản lý tổng thể
- ISO 45001 dễ dàng tích hợp với các tiêu chuẩn khác như ISO 9001 (chất lượng), ISO 14001 (môi trường), ISO 27001 (an ninh thông tin),….
- SA8000 có thể tích hợp vào chiến lược CSR hoặc bộ quy tắc đạo đức doanh nghiệp
Có thể kết hợp ISO 45001 (thay thế OHSAS 18000) và SA8000 không?
Câu trả lời là: hoàn toàn có thể – và nên làm như vậy nếu doanh nghiệp hướng đến phát triển bền vững toàn diện. Mặc dù ISO 45001 và SA8000 có trọng tâm và phương pháp tiếp cận khác nhau, nhưng khi được triển khai đồng thời và hợp lý, chúng tạo thành một hệ thống quản lý tích hợp mạnh mẽ – vừa đảm bảo an toàn lao động, vừa khẳng định trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.
1. Vì sao nên kết hợp hai tiêu chuẩn này?
- ISO 45001 giúp doanh nghiệp nhận diện và kiểm soát rủi ro trong môi trường làm việc, từ đó ngăn ngừa tai nạn, giảm thiểu tổn thất và tăng hiệu quả vận hành.
- SA8000 lại tạo ra môi trường làm việc công bằng, tôn trọng quyền con người, giúp doanh nghiệp duy trì lực lượng lao động ổn định, gắn bó lâu dài.
🌍 Trong thời đại ESG (Environmental – Social – Governance) trở thành tiêu chí đánh giá uy tín doanh nghiệp, việc kết hợp cả an toàn – đạo đức – pháp lý chính là nền tảng để mở rộng thị trường toàn cầu.
2. Lợi ích khi kết hợp ISO 45001 và SA8000
- Đáp ứng toàn diện các yêu cầu của đối tác quốc tế về cả sức khỏe nghề nghiệp và quyền lợi người lao động.
- Tạo lợi thế cạnh tranh trong đấu thầu và xuất khẩu, đặc biệt với các thị trường như EU, Mỹ, Nhật.
- Nâng cao uy tín thương hiệu, thể hiện cam kết phát triển bền vững, đạo đức kinh doanh và quản lý nhân sự nhân văn.
- Tối ưu hóa chi phí quản lý nội bộ, khi tích hợp các chính sách, quy trình và hệ thống giám sát một cách hợp lý.
3. Những điều cần lưu ý khi triển khai kết hợp
- Không triển khai chồng chéo hệ thống: Doanh nghiệp nên xây dựng một hệ thống quản lý tích hợp (IMS – Integrated Management System) thay vì hai hệ thống riêng biệt.
- Đảm bảo năng lực nhân sự nội bộ: Việc vận hành đồng thời cả hai tiêu chuẩn đòi hỏi bộ phận quản lý phải hiểu rõ cả kỹ thuật an toàn (ISO 45001) và đạo đức lao động (SA8000).
- Tham khảo chuyên gia tư vấn có kinh nghiệm: Nhất là trong giai đoạn thiết lập ban đầu để tiết kiệm thời gian, chi phí và đảm bảo tính tuân thủ quốc tế.
✅ Tích hợp ISO 45001 và SA8000 không chỉ là khả thi, mà còn là chiến lược dài hạn giúp doanh nghiệp tăng trưởng bền vững, vững vàng trước những yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế.
—————————————————————————————————-
Việc so sánh OHSAS 18000 và SA8000 giúp doanh nghiệp xác định đúng định hướng chiến lược: bạn ưu tiên quản lý rủi ro an toàn lao động hay nâng cao trách nhiệm xã hội? Trong môi trường cạnh tranh hiện nay, lựa chọn thông minh là hiểu rõ đặc thù doanh nghiệp để áp dụng một hoặc cả hai tiêu chuẩn. Hãy đầu tư vào ISO 45001 (thay thế OHSAS 18000) nếu an toàn là yếu tố then chốt, hoặc SA8000 nếu bạn hướng đến sự phát triển bền vững về con người và đạo đức kinh doanh.
📢 Liên hệ với chuyên gia của Intercert Việt Nam qua số Hotline: 0969.555.610 hoặc Email: sales@intercertvietnam.com để được hướng dẫn chi tiết về lộ trình áp dụng và chứng nhận phù hợp nhất!
