Trong bối cảnh biến đổi khí hậu không còn là nguy cơ xa vời mà đã trở thành thách thức hiện hữu, áp lực từ nhà đầu tư, người tiêu dùng và các cơ quan quản lý đòi hỏi doanh nghiệp phải có những hành động cụ thể và đáng tin cậy. Giữa vô vàn các tuyên bố về môi trường, làm thế nào để khẳng định cam kết của bạn là có cơ sở khoa học và thực sự tạo ra tác động? Sáng kiến Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học (SBTi) chính là câu trả lời, cung cấp một lộ trình rõ ràng, minh bạch và được công nhận toàn cầu, biến những lời hứa Net-Zero thành hành động có thể đo lường.
SBTi là gì? Nền tảng cho hành động khí hậu đáng tin cậy
Sáng kiến Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học (The Science Based Targets initiative – SBTi) là một tổ chức hành động vì khí hậu doanh nghiệp, được thành lập như một nỗ lực hợp tác toàn cầu giữa các tổ chức môi trường uy tín hàng đầu. Ra mắt vào năm 2015, SBTi là thành quả chung của Dự án Công bố Carbon (CDP), Hiệp ước Toàn cầu của Liên Hợp Quốc (UNGC), Viện Tài nguyên Thế giới (WRI) và Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF).
SBTi thiết lập các khuôn khổ cho phép các công ty và tổ chức tài chính trên toàn thế giới đặt ra các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính (GHG) đầy tham vọng. Các mục tiêu này phải phù hợp với những gì khoa học khí hậu mới nhất cho là cần thiết để đạt được các mục tiêu của Thỏa thuận Paris: giữ cho sự nóng lên toàn cầu ở mức dưới 2°C so với thời kỳ tiền công nghiệp và nỗ lực theo đuổi mục tiêu hạn chế ở mức 1,5°C.
Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học (SBT) là gì?
Nếu SBTi là người bảo chứng, thì Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học (Science-Based Target – SBT) chính là cam kết cụ thể mà doanh nghiệp thực hiện. SBT là các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính được xác định một cách khoa học, chỉ ra một lộ trình rõ ràng để doanh nghiệp giảm thiểu tác động của mình.
Vậy điều gì khiến một “Mục tiêu Dựa trên Khoa học” khác biệt với một mục tiêu giảm phát thải thông thường? Sự khác biệt nằm ở phương pháp luận. Thay vì tuyên bố “chúng tôi sẽ giảm 20% khí thải trong 5 năm tới”, một SBT sẽ xác định mức giảm phát thải cần thiết của doanh nghiệp bạn để đóng góp vào mục tiêu chung là giữ nhiệt độ toàn cầu không tăng quá 1,5°C. Nó dựa trên các mô hình, dữ liệu và kịch bản khử cacbon được quốc tế công nhận, tính toán “phần việc” công bằng của công ty bạn trong nỗ lực chung, dựa trên quy mô, ngành nghề và lượng phát thải hiện tại.
Để làm được điều này, SBTi đã phát triển nhiều phương pháp tính toán khác nhau (như thu hẹp, nén, hội tụ), tất cả đều xem xét đến các dự báo về sự phát triển của một ngành và vị thế của công ty trong ngành đó. Điều này đảm bảo rằng các mục tiêu không chỉ tham vọng mà còn khả thi và phù hợp với bối cảnh kinh doanh.
Tại sao doanh nghiệp cần cam kết theo đuổi Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học?
Việc theo đuổi các Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học không chỉ là một hành động vì trách nhiệm đạo đức mà còn là một quyết định kinh doanh chiến lược mang lại nhiều lợi ích hữu hình.
Đầu tiên và quan trọng nhất, nó tăng cường uy tín và danh tiếng thương hiệu. Trong một thế giới ngày càng hoài nghi về các tuyên bố “xanh”, việc có một mục tiêu được xác thực bởi một tổ chức độc lập, uy tín như SBTi Services giúp doanh nghiệp chứng minh cam kết của mình một cách minh bạch và đáng tin cậy, chống lại các cáo buộc “tẩy xanh” (greenwashing).
Thứ hai, nó thúc đẩy sự đổi mới và tăng hiệu quả hoạt động. Để đạt được các mục tiêu tham vọng, các công ty buộc phải xem xét lại toàn bộ chuỗi giá trị, từ đó tìm ra các giải pháp tiết kiệm năng lượng, tối ưu hóa quy trình và đầu tư vào công nghệ sạch. Điều này thường dẫn đến việc giảm chi phí vận hành và tăng cường lợi nhuận.
Thứ ba, việc thiết lập SBT giúp giảm thiểu rủi ro và chuẩn bị cho các quy định trong tương lai. Khi các chính phủ trên toàn thế giới ngày càng thắt chặt các quy định về khí thải, những công ty đã có sẵn lộ trình giảm phát thải rõ ràng sẽ có lợi thế cạnh tranh, tránh được các khoản phạt và sự gián đoạn trong kinh doanh.
Cuối cùng, nó cải thiện niềm tin của nhà đầu tư và thu hút vốn. Các nhà đầu tư và tổ chức tài chính ngày càng ưu tiên các yếu tố Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG) trong quyết định của mình. Một công ty có mục tiêu được SBTi xác thực sẽ được xem là một khoản đầu tư bền vững và ít rủi ro hơn, dễ dàng tiếp cận các nguồn vốn xanh.
SBTi và Net-Zero: Mối liên kết chiến lược cho tương lai bền vững
“Net-Zero” (Phát thải ròng bằng không) đã trở thành một thuật ngữ phổ biến, nhưng định nghĩa và con đường để đạt được nó thường không nhất quán. SBTi đã giải quyết vấn đề này bằng cách phát triển Tiêu chuẩn Net-Zero Doanh nghiệp (Corporate Net-Zero Standard), cung cấp một khuôn khổ dựa trên khoa học để các công ty thiết lập các mục tiêu Net-Zero đáng tin cậy.
Điều quan trọng cần hiểu là SBTi và Net-Zero không phải là hai khái niệm thay thế cho nhau, mà bổ trợ cho nhau.
- SBTi tập trung vào các mục tiêu giảm phát thải ngắn và trung hạn (5-10 năm). Nó đòi hỏi các hành động cắt giảm sâu và ngay lập tức trong chuỗi giá trị của công ty. Đây là bước đi nền tảng, giúp doanh nghiệp xây dựng năng lực, thu thập dữ liệu và bắt đầu hành trình giảm phát thải một cách thực chất.
- Net-Zero là mục tiêu dài hạn (thường là đến năm 2050). Theo tiêu chuẩn của SBTi, một công ty chỉ được coi là đạt Net-Zero khi đã cắt giảm phần lớn lượng khí thải của mình (thường là trên 90%) và sau đó sử dụng các biện pháp loại bỏ carbon để trung hòa lượng khí thải còn lại không thể cắt giảm.
Nói cách khác, bạn không thể đạt được Net-Zero một cách đáng tin cậy nếu không có các Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học ngắn hạn. Xác thực các Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học chính là lộ trình, là những cột mốc cần thiết để đảm bảo hành trình đến Net-Zero của bạn không phải là một cú nhảy vọt xa vời, mà là một chuỗi các bước đi vững chắc và có thể kiểm chứng.
Quy trình thiết lập & xác thực Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học
Bước 1: Đăng ký (Register)
Doanh nghiệp phải tạo một tài khoản trên Cổng Xác thực của SBTi. Bước này nhằm xác nhận tư cách hợp lệ của công ty và phân loại bạn vào đúng lộ trình (Doanh nghiệp lớn, Tổ chức Tài chính hay Doanh nghiệp vừa và nhỏ – SME). Bạn sẽ cần cung cấp thông tin chi tiết về công ty và chỉ định các đầu mối liên hệ, bao gồm một người ở cấp điều hành.
Bước 2: Cam kết (Commit – Tùy chọn)
Sau khi đăng ký thành công, các doanh nghiệp lớn có thể chọn gửi một thư cam kết chính thức. Điều này thể hiện ý định công khai của công ty trong việc thiết lập một mục tiêu dựa trên khoa học. Sau khi cam kết, công ty có 24 tháng để phát triển và nộp mục tiêu để xác thực. Bước này giúp công khai hóa ý định và tạo động lực nội bộ, nhưng không bắt buộc. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ bỏ qua bước này.
Bước 3: Phát triển Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học (Develop)
Đây là giai đoạn cốt lõi và đòi hỏi nhiều nỗ lực nhất. Doanh nghiệp cần:
- Kiểm kê khí nhà kính (GHG Inventory): Tính toán toàn diện lượng phát thải Phạm vi 1, 2 và 3 theo tiêu chuẩn của Nghị định thư GHG. Đây là dữ liệu nền tảng để xây dựng mục tiêu.
- Lựa chọn phương pháp và đặt mục tiêu: Sử dụng các công cụ và tài liệu hướng dẫn của SBTi để mô hình hóa và xác định các mục tiêu giảm phát thải ngắn hạn (và dài hạn nếu hướng tới Net-Zero) phù hợp với lộ trình 1,5°C.
Bước 4: Nộp mục tiêu để xác thực (Submit)
Khi đã có mục tiêu, bạn sẽ nộp hồ sơ thông qua Cổng Xác thực. Hồ sơ này bao gồm biểu mẫu nộp mục tiêu, các công cụ tính toán đã sử dụng và các tài liệu hỗ trợ liên quan. Bạn cũng cần chọn dịch vụ xác thực phù hợp và thanh toán các chi phí tương ứng.
Bước 5: Giao tiếp (Communicate)
Sau khi đội ngũ của SBTi Services xem xét và phê duyệt, mục tiêu của bạn chính thức được xác thực. Bạn sẽ nhận được thông báo và nhận tài liệu hướng dẫn về việc truyền thông cam kết này. Các mục tiêu đã được phê duyệt sẽ được công bố công khai trên Bảng điều khiển (Dashboard) của SBTi.
Bước 6: Công bố (Disclose)
Hành trình không kết thúc ở việc xác thực. Doanh nghiệp có trách nhiệm phải báo cáo công khai lượng phát thải hàng năm và theo dõi tiến độ thực hiện mục tiêu của mình thông qua các báo cáo thường niên, báo cáo bền vững hoặc trang web của công ty.
Ai có quyền xác thực Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học của bạn?
Để đảm bảo tính khách quan và độc lập, SBTi đã tách biệt chức năng xây dựng tiêu chuẩn và xác thực mục tiêu. Việc xác thực các mục tiêu của doanh nghiệp được thực hiện độc quyền bởi SBTi Services Ltd, một công ty con thuộc sở hữu hoàn toàn của SBTi.
Khi một công ty nộp mục tiêu, SBTi Services sẽ kiểm tra và đánh giá một cách nghiêm ngặt để đảm bảo hồ sơ tuân thủ tất cả các tiêu chí và tiêu chuẩn mới nhất do SBTi ban hành. Quy trình này đảm bảo rằng chỉ những mục tiêu thực sự “dựa trên khoa học” mới được công nhận.
Hầu hết các công ty từ mọi lĩnh vực đều được khuyến khích tham gia, đặc biệt là các ngành phát thải cao. Tuy nhiên, có một số ngoại lệ, chẳng hạn như các công ty trong lĩnh vực nhiên liệu hóa thạch hiện đang bị tạm dừng xác nhận, và các tổ chức công, cơ sở giáo dục không thuộc đối tượng xác thực Mục tiêu Dựa trên Khoa học.
Chi tiết các Dịch vụ và Chi phí Xác thực từ SBTi Services
| TÊN DỊCH VỤ | DỊCH VỤ TIÊU CHUẨN | DỊCH VỤ CAO CẤP | ||
| Áp dụng chi doanh nghiệp và tổ chức tài chính có doanh thu hàng năm gần đây nhất dưới 1 tỷ đô la Mỹ | Áp dụng chi doanh nghiệp và tổ chức tài chính có doanh thu hàng năm gần đây nhất trên 1 tỷ đô la Mỹ | |||
| Tính theo USD | Tính theo GBP | Tính theo USD | Tính theo GBP | |
| Nộp Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học ngắn hạn | $11,000 | £8,462.00 | $14,250 | £10,962 |
| Nộp cập nhật mục tiêu ngắn hạn/mức phát thải ròng bằng 0 | $5.500 USD | £4.231,00 | $7,000 | £5,385 |
| Nộp mục tiêu Net-Zero | $11,000 | £8,462.00 | $14,250 | £10,962 |
| Nộp Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học ngắn hạn + Nộp mục tiêu Net-Zero | $16,750 | £12,885.00 | $21,750 | £16,731 |
| Nộp cập nhật Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học ngắn hạn + Nộp mục tiêu Net-Zero | $14,750 | £11,346.00 | $19,000 | £14,615 |
| Nộp cập nhật Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học ngắn hạn + Nộp mục tiêu Net-Zero | $8,500 USD | £6,538.00 | $11,250 | £8,654 |
| Nộp cập nhập mục tiêu FLAG và/hoặc mục tiêu ngành xây dựng | $4,250 | £3,269.00 | $5,500 | £4,231 |
| Nộp mục tiêu của tổ chức tài chính | $16,750 | £12,885.00 | $29,000 | £22,308 |
| Nộp cập nhập Mục tiêu của Tổ chức Tài chính | $8,500 | £6,538.00 | $14,500 | £11,154 |
| Nộp Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học ngắn hạn cho oanh nghiệp vừa và nhỏ | $1,250 | £1,000.00 | ||
| Nộp mục tiêu phát thải ròng bằng 0 cho Doanh nghiệp vừa và nhỏ | $1.250 | £1.000,00 | ||
* Lưu ý:
- Giá tính bằng GBP chỉ áp dụng cho các công ty đã đăng ký tại Vương quốc Anh, tất cả các hóa đơn khác sẽ được tính bằng USD.
- Bảng giá trên có thể thay đổi theo thời gian
Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì để đạt được các Mục tiêu Dựa trên Khoa học
Mặc dù lợi ích là rất lớn, việc thiết lập và theo đuổi Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học cũng đi kèm với không ít thách thức. Thách thức lớn nhất là sự phức tạp về kỹ thuật và yêu cầu dữ liệu. Việc kiểm kê toàn bộ lượng phát thải, đặc biệt là Phạm vi 3 (phát thải trong chuỗi giá trị), là một công việc khổng lồ, đòi hỏi năng lực nhân sự và chuyên môn cao.
Thứ hai, nó đòi hỏi một cam kết đầu tư đáng kể. Việc chuyển đổi sang các quy trình sản xuất sạch hơn, sử dụng năng lượng tái tạo hay thay đổi chuỗi cung ứng đều cần nguồn lực tài chính và thời gian.
Cuối cùng, việc đạt được mục tiêu cần có sự hợp tác và đồng thuận trên toàn tổ chức, từ ban lãnh đạo cấp cao nhất đến từng nhân viên, cũng như sự phối hợp chặt chẽ với các nhà cung cấp và đối tác trong chuỗi giá trị.
—————————————————————————————————-
Sáng kiến Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học (SBTi) không chỉ là lựa chọn xa xỉ cho các tập đoàn lớn mà đang dần trở thành một yêu cầu tất yếu đối với bất kỳ doanh nghiệp nào muốn phát triển bền vững và có trách nhiệm. Nó cung cấp một lộ trình đáng tin cậy để điều hướng doanh nghiệp qua những thách thức của biến đổi khí hậu.
Bằng cách đặt ra Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học và hoàn thành xác thực, bạn không chỉ đóng góp vào nỗ lực toàn cầu mà còn xây dựng một doanh nghiệp kiên cường và sẵn sàng cho tương lai. Đã đến lúc chuyển từ những tuyên bố chung chung sang những cam kết có thể đo lường. Hành trình của bạn với SBTi có thể bắt đầu ngay hôm nay.
Intercert Việt Nam cung cấp dịch vụ hỗ trợ thiết lập và xác thực các Mục tiêu Dựa trên Cơ sở Khoa học theo SBTi, liên hệ với Intercert Việt Nam qua số Hotline: 0969.555.610 hoặc Email: sales@intercertvietnam.com để được hỗ trợ.
