Hiện nay, chúng ta vẫn thường được nghe thông tin về khủng hoảng khí thải đối với môi trường. Các hoạt động của con người là nguyên nhân chính của nguồn khí thải và quá trình khí đó được thải ra môi trường được gọi là phát thải. Vậy, phát thải là gì? Những hoạt động nào phát thải khí nhà kính? Và việc phát thải có ảnh hưởng như thế nào với con người và môi trường? Hãy cùng Intercert Việt Nam tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Phát thải là gì?
Phát thải là quá trình các chất ô nhiễm được thải vào môi trường từ các hoạt động tự nhiên và con người, gây tác động tiêu cực đến chất lượng không khí, nước và đất. Các chất này có thể tồn tại ở nhiều dạng khác nhau, bao gồm khí thải từ phương tiện giao thông và nhà máy công nghiệp, chất thải rắn từ sinh hoạt và sản xuất, hoặc nước thải chứa hóa chất độc hại từ các khu công nghiệp. Khi tích tụ trong môi trường, chúng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, hệ sinh thái và góp phần vào biến đổi khí hậu.
Phát thải khí nhà kính là gì?
Phát thải khí nhà kính là hoạt động phát thải ra môi trường các khí như Carbon Dioxide (CO2), Methane (CH4), Nitrous Oxide (N2O)…vào khí quyển. Những khí này có khả năng giữ nhiệt, góp phần vào hiện tượng hiệu ứng nhà kính và làm tăng nhiệt độ toàn cầu. Hoạt động của con người, đặc biệt là việc đốt nhiên liệu hóa thạch, sản xuất công nghiệp và nông nghiệp, đã làm gia tăng đáng kể lượng khí nhà kính trong khí quyển, dẫn đến biến đổi khí hậu.
Các nguồn phát thải khí nhà kính
Phát thải khí nhà kính có nguồn gốc từ nhiều hoạt động khác nhau, cả tự nhiên và nhân tạo. Trong đó, các hoạt động do con người gây ra đóng vai trò chủ yếu trong việc gia tăng nồng độ khí nhà kính trong khí quyển. Dưới đây là các nguồn phát thải chính:
1. Ngành năng lượng
Ngành năng lượng là nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất, chủ yếu do việc đốt cháy nhiên liệu hóa thạch (than đá, dầu mỏ, khí đốt tự nhiên) để sản xuất điện, nhiệt và phục vụ các hoạt động công nghiệp, giao thông. Các quá trình này tạo ra lượng lớn CO2 – loại khí nhà kính phổ biến nhất.
- Nhà máy nhiệt điện than: Khi đốt than để sản xuất điện, một lượng lớn CO2 và các khí thải độc hại khác cũng được thải vào không khí.
- Ngành dầu khí: Việc khai thác, chế biến và đốt dầu mỏ, khí đốt để sản xuất nhiên liệu cho phương tiện giao thông, máy móc công nghiệp cũng thải ra lượng lớn CO₂ và CH₄.
- Phương tiện giao thông: Xe hơi, xe tải, máy bay, tàu thuyền đều sử dụng xăng, dầu diesel hoặc nhiên liệu hóa thạch, tạo ra CO₂ và các khí nhà kính khác.
2. Công nghiệp
Nhiều ngành công nghiệp sử dụng nguyên liệu có chứa carbon hoặc thực hiện các phản ứng hóa học sinh ra khí nhà kính, đặc biệt là:
- Sản xuất xi măng: Xi măng là một trong những vật liệu xây dựng quan trọng, nhưng quá trình nung đá vôi để tạo ra clinker (thành phần chính của xi măng) thải ra một lượng lớn CO2.
- Luyện kim và sản xuất thép: Quá trình luyện kim sử dụng than cốc để tạo ra sắt và thép cũng là một nguồn phát thải lớn.
- Ngành hóa chất: Việc sản xuất phân bón, nhựa, hóa chất công nghiệp thường tạo ra N2O – loại khí nhà kính có khả năng giữ nhiệt cao gấp 300 lần CO₂.
3. Nông nghiệp
Ngành nông nghiệp đóng góp đáng kể vào tổng lượng phát thải khí nhà kính, đặc biệt là CH4 và N2O.
- Chăn nuôi gia súc: Quá trình tiêu hóa của động vật nhai lại (bò, cừu, dê) tạo ra Methane do vi khuẩn trong dạ cỏ phân hủy thức ăn. Ngoài ra, phân chuồng cũng sinh ra CH4 khi phân hủy trong môi trường yếm khí.
- Canh tác lúa nước: Ruộng lúa bị ngập nước liên tục tạo điều kiện yếm khí, kích thích vi khuẩn kỵ khí phân hủy chất hữu cơ và giải phóng Methane.
- Sử dụng phân bón: Phân bón chứa nitơ khi sử dụng trong đất sẽ bị chuyển hóa thành N2O, một loại khí nhà kính có tiềm năng giữ nhiệt cực cao.
4. Lâm nghiệp và sử dụng đất
Rừng đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ CO2 từ khí quyển. Tuy nhiên, các hoạt động như phá rừng, đốt rừng để lấy đất canh tác hoặc xây dựng làm giảm khả năng hấp thụ CO2 và thậm chí còn giải phóng lượng carbon đã được lưu trữ trong cây cối và đất vào khí quyển.
- Khai thác gỗ và chuyển đổi rừng thành đất nông nghiệp: Khi rừng bị chặt phá để làm nông trại hoặc đô thị hóa, không chỉ làm mất đi “lá phổi xanh” giúp hấp thụ CO2, mà còn khiến lượng carbon tích trữ trong cây và đất bị giải phóng dưới dạng CO2.
- Cháy rừng: Các vụ cháy rừng tự nhiên hoặc do con người gây ra cũng là nguồn phát thải CO2 lớn.
5. Xử lý chất thải
Bãi chôn lấp rác thải hữu cơ là một trong những nguồn phát thải CH4 chính, do quá trình phân hủy chất hữu cơ trong điều kiện yếm khí.
- Bãi rác thải sinh hoạt: Rác hữu cơ như thực phẩm thừa, lá cây, giấy vụn bị phân hủy trong môi trường thiếu oxy, tạo ra CH4 – loại khí có tác động làm nóng Trái Đất mạnh gấp 25 lần CO2.
- Nước thải công nghiệp và sinh hoạt: Nước thải chứa nhiều hợp chất hữu cơ cũng có thể tạo ra NH4 và N2O trong quá trình xử lý.
ISO 14064 – Biện pháp đo lường và kiểm soát phát thải khí nhà kính
ISO 14064 là một bộ tiêu chuẩn quốc tế do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) ban hành. ISO 14064-1 Phần 1 của Tiêu chuẩn ISO 14064, quy định các nguyên tắc và yêu cầu ở cấp tổ chức đối với việc định lượng và báo cáo phát thải và loại bỏ khí nhà kính (GHG – Greenhouse Gas). Nó bao gồm các yêu cầu về thiết kế, phát triển, quản lý, báo cáo và thẩm định việc kiểm kê khí nhà kính của tổ chức.
Bộ tiêu chuẩn này bao gồm ba phần chính:
ISO 14064-1: Phần này của tiêu chuẩn đề cập đến việc tiến hành kiểm kê phát thải khí nhà kính của các tổ chức sử dụng phương pháp tiếp cận từ dưới lên để thu thập, tổng hợp và định lượng phát thải dữ liệu.
ISO 14064-2: Phần 2 của Tiêu chuẩn ISO 14064 đề cập đến việc định lượng và báo cáo mức giảm phát thải từ các hoạt động của dự án.
ISO 14064-3: Đưa ra các nguyên tắc và yêu cầu cho việc xác nhận và xác minh các báo cáo và khẳng định liên quan đến khí nhà kính, đảm bảo tính minh bạch và chính xác của thông tin.
Việc áp dụng ISO 14064 giúp các tổ chức:
- Đo lường và báo cáo chính xác: Cung cấp một khung làm việc nhất quán để đo lường và báo cáo lượng phát thải khí nhà kính, giúp tổ chức hiểu rõ hơn về tác động môi trường của mình.
- Xác định cơ hội giảm thiểu: Thông qua việc phân tích dữ liệu phát thải, tổ chức có thể xác định các khu vực tiềm năng để giảm thiểu, từ đó triển khai các biện pháp hiệu quả.
- Nâng cao uy tín: Việc tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 14064 thể hiện cam kết của tổ chức đối với bảo vệ môi trường, nâng cao uy tín và tạo niềm tin với các bên liên quan.
- Tham gia thị trường Carbon: Việc đo lường và báo cáo chính xác lượng phát thải là cơ sở để tham gia vào các cơ chế thị trường carbon, như hệ thống mua bán tín chỉ Carbon, tạo ra lợi ích kinh tế cho tổ chức.
Trên đây là lời giải đáp cho những thắc mắc của các bạn về phát thải khí nhà kính cũng như cung cấp về một biện pháp tối ưu giúp các doanh nghiệp kiểm soát được lượng phát thải của doanh nghiệp mình.Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, việc hiểu rõ về phát thải khí nhà kính và áp dụng tiêu chuẩn như ISO 14064 đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ các tổ chức quản lý và giảm thiểu tác động của mình lên môi trường, góp phần vào nỗ lực toàn cầu trong việc chống lại biến đổi khí hậu. Nếu các bạn còn bất cứ thắc mắc nào về phát thải là gì hay tiêu chuẩn ISO 14064, vui lòng liên hệ với Intercert Việt Nam để được hỗ trợ tốt nhất.
Thông tin công ty Intercert Việt Nam
- Địa chỉ: Tòa Ladeco, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
- Hotline: 0969.555.610
- Email: sales@intercertvietnam.com
