Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của phát triển bền vững, Quy định Chống phá rừng của Liên minh Châu Âu (EUDR) nổi lên như một công cụ pháp lý quan trọng, định hình lại cách thức kinh doanh nông lâm sản.
Câu hỏi được đặt ra là mối liên hệ giữa EUDR và phát triển bền vững là gì, và liệu quy định này có thực sự thúc đẩy các mục tiêu kinh tế, xã hội và môi trường một cách toàn diện hay không. Bài viết này của Intercert Việt Nam sẽ đi sâu phân tích cách EUDR không chỉ giải quyết vấn đề phá rừng mà còn đóng góp vào các khía cạnh rộng lớn hơn của phát triển bền vững.
EUDR và Phát triển Bền vững: Gắn kết mục tiêu môi trường
Mối liên hệ giữa EUDR và phát triển bền vững thể hiện rõ nét nhất ở trụ cột môi trường. EUDR được thiết kế để trực tiếp giải quyết vấn đề phá rừng và suy thoái rừng, vốn là những nguyên nhân chính gây ra khủng hoảng môi trường toàn cầu.
1. Bảo vệ tài nguyên rừng và đa dạng sinh học
- Chống phá rừng và suy thoái rừng: Mục tiêu cốt lõi của EUDR là ngăn chặn việc đưa các sản phẩm có liên quan đến nạn phá rừng và suy thoái rừng vào thị trường EU. Quy định này đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt rằng các sản phẩm phải có nguồn gốc từ đất không bị phá rừng hoặc suy thoái rừng sau ngày 31 tháng 12 năm 2020. Bằng cách loại bỏ động lực kinh tế cho việc phá rừng, EUDR góp phần trực tiếp bảo vệ các khu rừng nguyên sinh và rừng thứ cấp quý giá, là lá phổi của hành tinh.
- Bảo tồn đa dạng sinh học: Rừng là mái nhà của phần lớn đa dạng sinh học trên cạn. Khi rừng được bảo vệ thông qua EUDR, môi trường sống của vô số loài động thực vật sẽ được duy trì, góp phần quan trọng vào việc bảo tồn các hệ sinh thái và ngăn chặn sự tuyệt chủng của các loài. Điều này trực tiếp củng cố mục tiêu phát triển bền vững liên quan đến hệ sinh thái và đa dạng sinh học.
- Giảm phát thải khí nhà kính: Rừng đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ carbon dioxide (CO2) từ khí quyển. Việc ngăn chặn phá rừng và suy thoái rừng thông qua EUDR giúp duy trì khả năng hấp thụ carbon của rừng, từ đó giảm lượng khí thải CO2 vào khí quyển và góp phần giảm thiểu biến đổi khí hậu. Đây là một đóng góp thiết yếu của trong cuộc chiến chống lại khủng hoảng khí hậu.
2. Thúc đẩy quản lý đất đai và tài nguyên thiên nhiên bền vững
- Tối ưu hóa sử dụng đất: Khi việc mở rộng diện tích canh tác bằng cách phá rừng bị hạn chế, EUDR sẽ khuyến khích các nhà sản xuất nông nghiệp tối ưu hóa việc sử dụng đất hiện có. Điều này có thể thúc đẩy việc áp dụng các phương pháp canh tác tăng năng suất trên cùng một diện tích, hoặc các hệ thống nông lâm kết hợp (agroforestry) bền vững, ít gây hại cho môi trường.
- Bảo vệ hệ sinh thái thủy văn và đất đai: Rừng có vai trò quan trọng trong việc điều hòa chu trình nước, ngăn xói mòn đất và duy trì chất lượng nguồn nước. Bằng cách bảo vệ rừng, EUDR gián tiếp góp phần bảo vệ các hệ sinh thái thủy văn và sức khỏe của đất, những yếu tố nền tảng cho nông nghiệp và sinh kế bền vững.
- Khuyến khích phục hồi cảnh quan: Quy định này cũng có thể tạo động lực cho các sáng kiến phục hồi cảnh quan rừng ở những khu vực đã bị suy thoái, thông qua việc tái trồng rừng và quản lý phục hồi hệ sinh thái.
EUDR và Phát triển bền vững: Đóng góp vào trụ cột Xã hội & Kinh tế
Mặc dù trọng tâm của EUDR là môi trường, nhưng quy định này cũng có những tác động đáng kể đến các khía cạnh xã hội và kinh tế của phát triển bền vững, thúc đẩy trách nhiệm xã hội và tăng trưởng kinh tế có đạo đức.
1. Đảm bảo công bằng xã hội và quyền của cộng đồng
- Tôn trọng quyền của người bản địa và cộng đồng địa phương: EUDR yêu cầu các sản phẩm phải được sản xuất theo luật pháp hợp lệ của quốc gia sản xuất, bao gồm cả luật về quyền sử dụng đất và quyền của người dân bản địa. Điều này có nghĩa là các doanh nghiệp phải đảm bảo rằng quá trình sản xuất không vi phạm quyền của các cộng đồng phụ thuộc vào rừng, bao gồm quyền được thông tin, đồng thuận tự nguyện và không bị ép buộc (FPIC).
- Cải thiện điều kiện sống và sinh kế: Khi chuỗi cung ứng trở nên minh bạch và có trách nhiệm hơn, các vấn đề về lao động cưỡng bức, lao động trẻ em và điều kiện làm việc kém sẽ được phát hiện và giải quyết tốt hơn. Việc thúc đẩy canh tác bền vững cũng có thể giúp ổn định sinh kế cho nông dân và cộng đồng địa phương thông qua việc quản lý tài nguyên bền vững và tiếp cận thị trường công bằng hơn.
- Tăng cường trách nhiệm giải trình: EUDR tăng cường trách nhiệm giải trình của các doanh nghiệp đối với tác động xã hội của hoạt động của họ, buộc họ phải xem xét không chỉ tác động môi trường mà còn cả cách sản xuất ảnh hưởng đến con người.
2. Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững và minh bạch
- Tiếp cận thị trường và tăng trưởng kinh tế: EU là một thị trường tiêu thụ lớn. Việc tuân thủ EUDR sẽ giúp các doanh nghiệp duy trì và mở rộng quyền tiếp cận thị trường này, từ đó đảm bảo tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận. Các sản phẩm “không phá rừng” có thể có giá trị cao hơn, tạo ra động lực kinh tế cho các thực hành bền vững.
- Tăng cường hiệu quả chuỗi cung ứng: Để đáp ứng yêu cầu của EUDR, doanh nghiệp buộc phải có cái nhìn rõ ràng và minh bạch về toàn bộ chuỗi cung ứng. Điều này dẫn đến việc tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu lãng phí và tăng cường hiệu quả hoạt động tổng thể. Sự minh bạch này cũng giúp quản lý rủi ro tốt hơn, giảm thiểu các gián đoạn có thể xảy ra.
- Thu hút đầu tư bền vững: Các nhà đầu tư ngày càng quan tâm đến các yếu tố ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) khi đưa ra quyết định. Một doanh nghiệp có hệ thống tuân thủ EUDR vững chắc sẽ hấp dẫn hơn đối với nguồn vốn đầu tư bền vững, củng cố hình ảnh doanh nghiệp và khả năng tiếp cận vốn.
- Khuyến khích đổi mới và công nghệ: Việc tuân thủ EUDR thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ truy xuất nguồn gốc (ví dụ: GIS, vệ tinh, blockchain), phần mềm quản lý chuỗi cung ứng và các giải pháp đổi mới khác. Điều này không chỉ giúp đáp ứng quy định mà còn nâng cao năng lực công nghệ và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
EUDR và Phát triển Bền vững: Xu hướng tương lại
EUDR và phát triển bền vững không chỉ là một vấn đề cục bộ của EU, mà còn có tiềm năng tạo ra một làn sóng chuyển đổi xanh trên phạm vi toàn cầu, định hình lại bối cảnh thương mại quốc tế.
1. Tạo ra tiêu chuẩn quốc tế và hiệu ứng lan tỏa
- Ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu: Là một trong những thị trường tiêu thụ lớn nhất, các yêu cầu của EUDR sẽ tác động không chỉ đến các doanh nghiệp nhập khẩu vào EU mà còn đến toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu, buộc các nhà sản xuất ở các quốc gia khác phải thích nghi để duy trì khả năng xuất khẩu.
- Khuyến khích các thị trường khác: Thành công của EUDR có thể khuyến khích các quốc gia hoặc khối kinh tế khác xem xét ban hành các quy định tương tự, tạo ra một xu hướng toàn cầu hướng tới các chuỗi cung ứng không phá rừng. Điều này sẽ củng cố hơn nữa mối liên hệ giữa EUDR và phát triển bền vững trên phạm vi quốc tế.
- Hài hòa hóa tiêu chuẩn: Việc EUDR đưa ra các định nghĩa và yêu cầu rõ ràng về “không phá rừng” có thể giúp hài hòa các tiêu chuẩn và thực hành trên toàn cầu, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho thương mại bền vững.
2. Đẩy mạnh hợp tác đa phương và nhận thức toàn cầu
- Hợp tác giữa các chính phủ và doanh nghiệp: Việc thực thi EUDR đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa các chính phủ, các tổ chức quốc tế và các doanh nghiệp xuyên biên giới. Điều này tạo ra một nền tảng để chia sẻ kiến thức, công nghệ và kinh nghiệm trong cuộc chiến chống phá rừng.
- Nâng cao nhận thức cộng đồng: EUDR không chỉ tác động đến doanh nghiệp mà còn nâng cao nhận thức của người tiêu dùng và công chúng về mối liên hệ giữa các sản phẩm tiêu dùng hàng ngày và tác động đến môi trường. Điều này thúc đẩy hành vi mua sắm có trách nhiệm và hỗ trợ các sáng kiến bảo vệ môi trường.
- Chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn: Mặc dù không trực tiếp quy định, EUDR khuyến khích tư duy về việc sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn và giảm thiểu lãng phí, góp phần vào sự chuyển đổi lớn hơn sang một nền kinh tế tuần hoàn.
–—————————————————————————————————
Mối liên hệ giữa EUDR và phát triển bền vững là một minh chứng rõ ràng cho cách một quy định pháp lý có thể trở thành động lực mạnh mẽ cho sự thay đổi tích cực. EUDR không chỉ là công cụ để chống phá rừng và suy thoái rừng mà còn là đòn bẩy thúc đẩy các trụ cột môi trường, xã hội và kinh tế của phát triển bền vững.
Các doanh nghiệp nên coi EUDR không chỉ là một thách thức tuân thủ mà là một cơ hội vàng để định vị mình trong tương lai, nơi sự bền vững là cốt lõi của mọi hoạt động kinh doanh. Liên hệ với Intercert Việt Nam qua số Hotline: 0969.555.610 hoặc Email: sales@intercertvietnam.com để được hướng dẫn triển khai EUDR hiệu quả.
