ISO 14001 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý môi trường. Phiên bản ISO 14001:2015 là phiên bản mới nhất hiện nay của tiêu chuẩn. Vậy phiên bản ISO 14001:2015 có gì khác so với phiên bản cũ trước đó là ISO 14001:2004? Hãy đọc bài viết dưới đây của Intercert Việt Nam để tìm hiểu về sự khác nhau giữa ISO 14001:2004 và ISO 14001:2015.
Sơ lược về ISO 14001:2004 và 14001:2015
1. Sơ lược về ISO 14001:2004
ISO 14001 là tiêu chuẩn về hệ thống quản lý môi trường (Environmental management systems-EMS) do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) ban hành.
Phiên bản ISO 14001:2004 đưa ra quy định về các yêu cầu đối với hệ thống quản lý môi trường. Để giúp tổ chức/doanh nghiệp đo lường và cải thiện tác động của hoạt động sản xuất và kinh doanh lên môi trường một cách có hệ thống.
Tiêu chuẩn này áp dụng cho mọi lĩnh vực, mọi ngành nghề kinh doanh với các quy mô khác nhau.
2. Sơ lược về ISO 14001:2015
ISO 14001:2015 là phiên bản mới nhất thay thế cho phiên bản cũ ISO 14001:2004.
Phiên bản ISO 14001:2015 có những thay đổi so với phiên bản ISO 14001:2004 nhưng về bản chất, tiêu chuẩn này vẫn áp dụng cho bất kỳ tổ chức nào không phân biệt loại hình, quy mô hay loại sản phẩm/dịch vụ mà tổ chức cung cấp.
Dù ở bất cứ phiên bản nào thì việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001 cũng giúp thể hiện cam kết của tổ chức đối với trách nhiệm môi trường, đồng thời giúp cải thiện hiệu quả kinh doanh và giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường, đồng thời tăng cường lợi nhuận.
Khác nhau giữa ISO 14001:2004 và ISO 14001:2015
1. Khác biệt cơ bản ISO 14001:2004 và ISO 14001:2015 về điều khoản
Điểm khác biệt cơ bản dễ thấy nhất là số lượng và nội dung điều khoản giữa hai phiên bản. Phiên bản ISO 14001:2004 chỉ có 4 điều khoản trong khi đó, phiên bản ISO 14001:2015 có 10 điều khoản (với 7 điều khoản chính từ 4-10). Đây là điểm khác biệt đầu tiên của phiên bản mới so với phiên bản cũ.
Chi tiết cụ thể các điều khoản của hai phiên bản tiêu chuẩn ISO 14001 như sau:
| Điều khoản | ISO 14001:2015 | ISO 14001:2015 |
| 1 | Phạm vi áp dụng | Phạm vi áp dụng |
| 2 | Tài liệu viện dẫn | Tài liệu viện dẫn |
| 3 | Thuật ngữ và định nghĩa | Thuật ngữ và định nghĩa |
| 4 | Bối cảnh của tổ chức | Yêu cầu hệ thống quản lý môi trường |
| 5 | Sự lãnh đạo | |
| 6 | Hoạch định | |
| 7 | Hỗ trợ | |
| 8 | Thực hiện | |
| 9 | Đánh giá kết quả thực hiện | |
| 10 | Cải tiến |
2. Sự thay đổi thuật ngữ, định nghĩa giữa ISO 14001:2004 và ISO 14001:2015
Phiên bản ISO 14001:2015 chia các thuật ngữ và định nghĩa thành các nhóm cụ thể.
Phiên bản này bổ sung thêm các thuật ngữ và định nghĩa mới so với phiên bản cũ, bao gồm: ban quản lý cấp cao, điều kiện môi trường, mục tiêu, yêu cầu, nghĩa vụ tuân thủ, rủi ro, rủi ro và cơ hội, năng lực, thông tin dạng văn bản, vòng đời, thuê ngoài, quy trình, sự phù hợp, hiệu quả, chỉ số, giám sát, đo lường và hiệu suất.
Phiên bản ISO 14001:2015 cũng bỏ qua một số thuật ngữ và định nghĩa bao gồm: mục tiêu môi trường, hành động phòng ngừa, quy trình và hồ sơ.
3. So sánh yêu cầu về Bối cảnh tổ chức giữa ISO 14001 phiên bản 2015 và 2004
Tại điều Điều khoản 4 của phiên bản ISO 14001:2004 không yêu cầu về bối cảnh tổ chức, còn trong phiên bản ISO 14001:2015 tập trung chính vào bối cảnh tổ chức.
Tiêu chuẩn ISO 14001:2015 yêu cầu doanh nghiệp phải hiểu rõ bối cảnh bên trong và bên ngoài có thể ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến các mục tiêu môi trường. Điều này giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về các rủi ro cũng như cơ hội mà doanh nghiệp có thể gặp phải. Từ đó, đề xuất biện pháp phòng ngừa rủi ro và tối đa hóa cơ hội nhằm đạt được hiệu quả môi trường.
4. Quan tâm tới các bên liên quan là điểm mới trong ISO 14001:2015
So với phiên bản cũ ISO 14001:2004 thì phiên bản mới ISO 14001:2015 yêu cầu tổ chức cần hiểu biết về nhu cầu và mong đợi của các bên liên quan. Tổ chức phải xác định rõ các bên liên quan như: Khách hàng, nhà cung cấp, đối thủ cạnh tranh, ngân hàng, cơ quan quản lý nhà nước và chủ sở hữu, cổ đông, cán bộ nhân viên,.. Tổ chức cũng cần tìm hiểu nhu cầu, mong muốn của các bên liên quan đã xác định để có thể chủ động điều chỉnh hoạt động kinh doanh, sản xuất sản phẩm/dịch vụ một cách phù hợp mà không ảnh hưởng đến hệ thống quản lý môi trường.
5. ISO 14001:2015 đề cao trách nhiệm và cam kết của lãnh đạo so với ISO 14001:2004
Khi so sánh ISO 14001:2004 và 14001:2015 thì phiên bản ISO 14001:2015 đề cao trách nhiệm và cam kết của lãnh đạo hơn. Phiên bản ISO 14001:2015 yêu cầu lãnh đạo cấp cao phải chứng tỏ sự lãnh đạo và cam kết đối với hệ thống quản lý môi trường bằng cách chịu trách nhiệm giải trình về tính hiệu lực của EMS cũng như trực tiếp định hướng và tham gia vào EMS. Còn trong phiên bản cũ ISO 14001:2004 thì trách nhiệm này thuộc về đại diện lãnh đạo.
6. So sánh yêu cầu về Lập kế hoạch rủi ro giữa hai phiên bản
Phiên bản ISO 14001:2005 không đề cập tới việc lập kế hoạch rủi ro nhưng trong phiên bản mới 14001:2015 đã bổ sung nội dung này
Trong ISO 14001:2015, khi hoạch định kế hoạch EMS, tổ chức/doanh nghiệp cần xác định được rủi ro, cơ hội liên quan đến các khía cạnh môi trường cũng như các vấn đề bên ngoài/bên trong doanh nghiệp. Từ đó, tổ chức có thể lập kế hoạch chi tiết về các rủi ro và cơ hội của hệ thống quản lý môi trường. Điều này giúp tổ chức đạt được kết quả mong đợi, giảm thiểu tác dụng không mong muốn và cải thiện EMS.
7. Yêu cầu về Giao tiếp trong hai phiên bản của ISO 14001
Phiên bản ISO 14001:2004 không nhấn mạnh một cách rõ ràng việc trao đổi thông tin về kết quả hoạt động môi trường hoặc sự tham gia với các bên liên quan.
Còn phiên bản mới ISO 14001:2015 yêu cầu tổ chức phải thiết lập quy trình trao đổi thông tin giữa các bên liên quan trong và ngoài tổ chức. Tổ chức phải truyền đạt về mọi thay đổi cũng như hoạt động cải tiến liên tục của hệ thống quản lý môi trường. Phiên bản mới này cũng nhấn mạnh thêm tầm quan trọng của việc trao đổi thông tin minh bạch và hiệu quả về nỗ lực quản lý và thực hiện các quy định môi trường.
8. Quan điểm vòng đời trong phiên bản mới ISO 14001:2015
Phiên bản cũ ISO 14001:2004 không yêu cầu rõ ràng tổ chức phải xem xét toàn bộ vòng đời của sản phẩm, dịch vụ.
Trong khi đó, phiên bản ISO 14001:2015 yêu cầu tổ chức xem xét quan điểm vòng đời khi xác định các khía cạnh môi trường của hoạt động, sản phẩm và dịch vụ của một tổ chức. Tổ chức cần xem xét tất cả các giai đoạn của sản phẩm hoặc dịch vụ, từ thu mua nguyên liệu thô đến thải bỏ khi hết vòng đời.
9. Hiệu suất môi trường giữa ISO 14001:2004 và ISO 14001:2015
Khi so sánh ISO 14001:2004 và ISO 14001:2015 về khía cạnh hiệu suất môi trường thì ISO 14001:2015 đặt ra yêu cầu cụ thể hơn trong việc đánh giá kết quả hoạt động môi trường.
Phiên bản cũ chỉ tập trung vào việc theo dõi, đo lường hiệu quả hoạt động môi trường mà không có hướng dẫn cụ thể về cải thiện.Trong khi đó phiên bản mới yêu cầu tổ chức đặt ra các mục tiêu, chỉ tiêu để cải thiện kết quả hoạt động môi trường của mình. Bên cạnh đó, tổ chức khuyến khích các sáng kiến chủ động nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động môi trường và đạt được kết quả bền vững.
Trên đây là thông tin về sự khác nhau giữa ISO 14001:2004 và ISO 14001:2015 . Hy vọng rằng bài viết này của Intercert Việt Nam đã giúp doanh nghiệp hiểu rõ những thay đổi của phiên bản ISO 14001:2015 so với phiên bản cũ ISO 14001:2004. Nếu doanh nghiệp đang có thắc mắc về tiêu chuẩn ISO 14001, hãy liên hệ ngay với Intercert Việt Nam để được giải đáp .
Thông tin liên lạc Intercert Việt Nam
- Địa chỉ: Tầng 18 Ladeco Building, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
- Điện thoại: 0969.555.610
- Email: sales@intercertvietnam.com
