Trong bối cảnh toàn cầu hóa và mối quan tâm ngày càng tăng về môi trường, Quy định Chống phá rừng của Liên minh Châu Âu (EUDR) đã trở thành một chủ đề nóng hổi đối với các doanh nghiệp hoạt động trong chuỗi cung ứng nông lâm sản. Một trong những câu hỏi được quan tâm hàng đầu là “EUDR hiệu lực khi nào?” và “EUDR áp dụng từ khi nào?” đối với các đối tượng khác nhau.
Với những điều chỉnh về lịch trình gần đây, việc nắm bắt EUDR deadline chính xác và hiểu rõ những chính sách mới về EUDR là điều kiện tiên quyết để các doanh nghiệp có thể chuẩn bị kịp thời và tuân thủ quy định này. Bài viết này của Intercert Việt Nam sẽ cung cấp thông tin cập nhật nhất về thời điểm EUDR chính thức đi vào hoạt động, giải thích những thay đổi quan trọng và định hướng cho doanh nghiệp cách thích nghi hiệu quả.
EUDR hiệu lực khi nào? Lịch trình chính thức và Các mốc thời gian quan trọng
Để trả lời câu hỏi EUDR hiệu lực khi nào một cách chính xác, chúng ta cần phân biệt rõ ràng giữa ngày quy định “có hiệu lực pháp lý” và ngày quy định “áp dụng bắt buộc” đối với các doanh nghiệp. Điều này đặc biệt quan trọng vì đã có sự điều chỉnh về thời gian áp dụng thực tế.
1. Ngày Quy định EUDR chính thức có hiệu lực (Legal Entry into Force)
- Ngày 29 tháng 06 năm 2023: Đây là ngày Quy định về Sản phẩm không phá rừng (EUDR) chính thức có hiệu lực về mặt pháp lý. Từ ngày này, EUDR trở thành một phần của luật pháp EU, và các quốc gia thành viên bắt đầu quá trình chuẩn bị để thực thi.
- Việc “có hiệu lực” vào ngày này có nghĩa là văn bản pháp luật đã được thông qua và xuất bản trên Công báo của Liên minh Châu Âu. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp phải ngay lập tức tuân thủ mọi yêu cầu. Sẽ có một giai đoạn chuyển tiếp để các doanh nghiệp chuẩn bị.
2. EUDR áp dụng từ khi nào? (Ngày bắt buộc áp dụng)
Mặc dù EUDR có hiệu lực từ tháng 6/2023, ngày mà các doanh nghiệp phải bắt đầu tuân thủ các nghĩa vụ của quy định này (chẳng hạn như thực hiện Due Diligence và nộp Tuyên bố Thẩm định Chuyên sâu – DDS) đã được gia hạn để tạo điều kiện cho quá trình chuyển đổi.
2.1. Với các doanh nghiệp vừa và lớn
Ngày 30 tháng 12 năm 2025: Đây là EUDR deadline chính thức và là thời điểm EUDR áp dụng đối với các nhà khai thác (operators) và thương nhân (traders) thuộc nhóm doanh nghiệp vừa và lớn. Kể từ ngày này trở đi, mọi lô hàng của các mặt hàng thuộc phạm vi EUDR mà các doanh nghiệp này đưa vào thị trường EU hoặc xuất khẩu từ EU đều phải kèm theo một Tuyên bố Thẩm định Chuyên sâu (DDS) hợp lệ. Điều này có nghĩa là hệ thống Due Diligence của doanh nghiệp phải hoàn chỉnh và hoạt động trơn tru.
Quyết định gia hạn thêm 12 tháng (từ tháng 12/2024 sang tháng 12/2025) được đưa ra vào tháng 12/2024 nhằm giảm bớt áp lực và tạo thêm thời gian cho các doanh nghiệp, đặc biệt là trong việc thiết lập hệ thống thu thập tọa độ địa lý và thẩm định chuỗi cung ứng.
2.2. Với các doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ
Ngày 30 tháng 06 năm 2026: Đây là EUDR deadline muộn hơn dành riêng cho các doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ. Nhóm doanh nghiệp này được ưu tiên thêm 6 tháng để chuẩn bị so với các doanh nghiệp lớn hơn.
Việc phân biệt này nhằm mục đích hỗ trợ các doanh nghiệp có nguồn lực hạn chế, giúp họ có thêm thời gian để thích nghi với các yêu cầu mới của quy định. Mặc dù có thời hạn kéo dài, việc bắt đầu chuẩn bị sớm vẫn là khuyến nghị hàng đầu để tránh bị động.
Việc nắm rõ các mốc thời gian này là tối quan trọng để doanh nghiệp không bỏ lỡ EUDR deadline và phải đối mặt với những rủi ro nghiêm trọng về pháp lý, tài chính và danh tiếng do không tuân thủ.
Chính sách mới về EUDR: Những thay đổi và yêu cầu trọng tâm
Bên cạnh các mốc thời gian, việc hiểu rõ chính sách mới về EUDR là điều cần thiết để doanh nghiệp định hình chiến lược tuân thủ của mình. EUDR mang đến nhiều thay đổi đáng kể so với các quy định trước đây, đặc biệt là Quy định Gỗ của EU (EUTR).
1. Phạm vi hàng hóa mở rộng và định nghĩa phá rừng rõ ràng
Mở rộng danh mục sản phẩm: Một trong những chính sách mới về EUDR quan trọng nhất là việc mở rộng đáng kể danh mục các mặt hàng chịu sự điều chỉnh. EUTR trước đây chỉ tập trung vào gỗ và các sản phẩm gỗ, trong khi EUDR bao gồm thêm dầu cọ, đậu nành, cà phê, ca cao, cao su, và thịt bò, cùng các sản phẩm phái sinh từ chúng. Điều này mở rộng phạm vi ảnh hưởng của quy định tới nhiều ngành công nghiệp khác.
Định nghĩa thống nhất về phá rừng và suy thoái rừng: EUDR cung cấp các định nghĩa pháp lý rõ ràng và thống nhất về “phá rừng” và “suy thoái rừng” cho tất cả các loại hàng hóa thuộc phạm vi điều chỉnh.
- Phá rừng: Là sự chuyển đổi từ rừng sang sử dụng đất không phải rừng, dù là do con người gây ra hay không.
- Suy thoái rừng: Là sự thay đổi cấu trúc rừng dẫn đến việc giảm đa dạng sinh học hoặc mật độ cây trồng.
- Việc có định nghĩa rõ ràng này giúp doanh nghiệp và cơ quan chức năng có cơ sở pháp lý vững chắc để xác định vi phạm.
2. Tăng cường yêu cầu về Thẩm định Chuyên sâu (Due Diligence)
EUDR đặt ra yêu cầu thẩm định chuyên sâu chặt chẽ hơn nhiều so với EUTR. Đây là trọng tâm của chính sách mới về EUDR:
Yêu cầu về tọa độ địa lý (geolocalisation): Đây là một yêu cầu mang tính cách mạng. Doanh nghiệp phải thu thập và cung cấp tọa độ địa lý chính xác của khu đất nơi sản phẩm (hoặc nguyên liệu thô) được sản xuất. Yêu cầu này cho phép EU sử dụng công nghệ vệ tinh để xác minh trực tiếp rằng khu đất đó không bị phá rừng hoặc suy thoái rừng sau ngày 31 tháng 12 năm 2020.
Hệ thống thẩm định 3 bước:
- Thu thập thông tin: Doanh nghiệp phải thu thập tất cả thông tin cần thiết (tọa độ, ngày sản xuất, chi tiết nhà cung cấp, bằng chứng hợp pháp).
- Đánh giá rủi ro: Phân tích thông tin để xác định mức độ rủi ro phá rừng/suy thoái rừng, có tính đến phân loại rủi ro của quốc gia do EU công bố.
- Giảm thiểu rủi ro: Áp dụng các biện pháp thích hợp để giảm rủi ro xuống mức “không đáng kể” nếu cần thiết.
Tuyên bố Thẩm định Chuyên sâu (DDS): Doanh nghiệp phải nộp DDS điện tử thông qua hệ thống thông tin của EU trước khi đưa sản phẩm vào thị trường. DDS là bằng chứng rằng quy trình Due Diligence đã được thực hiện.
Lưu trữ hồ sơ: Tất cả hồ sơ liên quan đến Due Diligence phải được lưu trữ trong ít nhất 5 năm và sẵn sàng cung cấp cho cơ quan chức năng.
3. Tăng cường thực thi và các biện pháp trừng phạt
Chính sách mới về EUDR đi kèm với các biện pháp thực thi nghiêm khắc để đảm bảo tuân thủ:
- Kiểm tra và xác minh: Các cơ quan có thẩm quyền quốc gia sẽ thực hiện kiểm tra định kỳ và dựa trên rủi ro, sử dụng cả kiểm tra tài liệu, kiểm tra tại chỗ và công nghệ giám sát vệ tinh.
- Mức phạt nặng: Mức phạt tiền có thể lên tới ít nhất 4% doanh thu hàng năm tại EU của doanh nghiệp vi phạm. Ngoài ra còn có các biện pháp khác như tịch thu sản phẩm, tịch thu doanh thu có được từ sản phẩm không tuân thủ, và cấm tham gia đấu thầu công cộng.
- Bảo vệ quyền của người dân bản địa: EUDR đặc biệt nhấn mạnh việc đảm bảo rằng các sản phẩm tuân thủ không gây ảnh hưởng tiêu cực đến quyền của người dân bản địa và cộng đồng địa phương.
Những chính sách mới về EUDR này đòi hỏi một sự thay đổi cơ bản trong cách các doanh nghiệp quản lý chuỗi cung ứng của mình, từ việc truy xuất nguồn gốc đến việc đánh giá rủi ro và tuân thủ các tiêu chuẩn về bền vững.
Các bước cần thực hiện để ứng phó với EUDR Deadline
Với việc EUDR deadline đang đến gần, việc chủ động chuẩn bị là chìa khóa để doanh nghiệp tránh bị động và đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng. Đây là hướng dẫn tuân thủ EUDR quan trọng nhất.
1. Đánh giá tác động và thiết lập chiến lược nội bộ
- Rà soát sản phẩm và chuỗi cung ứng: Xác định tất cả các sản phẩm thuộc phạm vi EUDR trong danh mục của bạn. Lập bản đồ chi tiết chuỗi cung ứng của từng sản phẩm đến tận nguồn gốc ban đầu (khu đất sản xuất).
- Đánh giá khoảng cách (Gap Analysis): So sánh các quy trình và hệ thống hiện có của doanh nghiệp với các yêu cầu của EUDR (đặc biệt là về thu thập tọa độ, đánh giá rủi ro và truy xuất nguồn gốc) để xác định những điểm cần cải thiện.
- Xây dựng kế hoạch hành động: Phát triển một kế hoạch chi tiết với các mốc thời gian rõ ràng, phân công trách nhiệm cho từng bộ phận và cá nhân. Đảm bảo rằng ban lãnh đạo cấp cao cam kết và hỗ trợ mạnh mẽ.
- Thiết lập hệ thống quản lý Due Diligence (DDS): Xây dựng một hệ thống nội bộ để quản lý toàn bộ quy trình thẩm định, từ thu thập dữ liệu, phân tích rủi ro, đến lưu trữ hồ sơ.
2. Hợp tác với nhà cung cấp và đầu tư vào công nghệ
2.1. Truyền thông và đào tạo nhà cung cấp
- Thông báo rõ ràng cho tất cả các nhà cung cấp về các yêu cầu của EUDR và EUDR deadline.
- Tổ chức các buổi đào tạo và cung cấp hướng dẫn tuân thủ EUDR cho nhà cung cấp, đặc biệt là về việc thu thập và cung cấp tọa độ địa lý chính xác.
- Xây dựng mối quan hệ hợp tác để họ hiểu được tầm quan trọng và cùng nhau thực hiện.
2.2. Yêu cầu thông tin và bằng chứng
- Thiết lập các yêu cầu cụ thể về thông tin cần thiết từ nhà cung cấp, bao gồm tọa độ địa lý, ngày thu hoạch, và các bằng chứng về tính hợp pháp và không phá rừng.
- Khuyến khích hoặc yêu cầu các nhà cung cấp có các chứng nhận bền vững được quốc tế công nhận (ví dụ: FSC, PEFC) vì chúng có thể hỗ trợ mạnh mẽ cho quá trình thẩm định.
2.3. Đầu tư vào công nghệ truy xuất nguồn gốc và giám sát
- Áp dụng các giải pháp công nghệ như hệ thống GIS (Hệ thống Thông tin Địa lý), công cụ viễn thám (hình ảnh vệ tinh) để xác minh tọa độ địa lý và theo dõi các thay đổi về rừng tại khu vực sản xuất.
- Sử dụng các nền tảng quản lý chuỗi cung ứng hoặc phần mềm chuyên biệt để tự động hóa việc thu thập, lưu trữ và quản lý dữ liệu EUDR.
- Xem xét các công nghệ mới như blockchain để tăng cường tính minh bạch và bất biến của dữ liệu chuỗi cung ứng.
3. Kiểm tra, đánh giá và duy trì liên tục
- Đánh giá rủi ro định kỳ: Thực hiện các cuộc đánh giá rủi ro EUDR một cách liên tục và cập nhật, không chỉ dựa trên thông tin quốc gia mà còn trên từng lô hàng cụ thể.
- Kiểm toán nội bộ: Thường xuyên tiến hành kiểm toán nội bộ để đánh giá hiệu quả của hệ thống Due Diligence và xác định các điểm yếu trước khi có cuộc kiểm tra từ cơ quan chức năng EU.
- Tham vấn chuyên gia: Đối với các doanh nghiệp có chuỗi cung ứng phức tạp hoặc thiếu kinh nghiệm, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các công ty tư vấn chuyên về EUDR hoặc các tổ chức kiểm toán độc lập là rất cần thiết để đảm bảo việc tuân thủ EUDR được thực hiện một cách chính xác và hiệu quả.
- Theo dõi các cập nhật chính sách: Thường xuyên theo dõi các thông báo và chính sách mới về EUDR từ Ủy ban Châu Âu và các cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo rằng doanh nghiệp luôn tuân thủ các quy định mới nhất.
Việc chuẩn bị kỹ lưỡng và tuân thủ chủ động sẽ giúp doanh nghiệp biến EUDR từ một thách thức thành một cơ hội để củng cố vị thế trên thị trường quốc tế.
————————————————————————————————–
Câu hỏi EUDR hiệu lực khi nào đã có câu trả lời rõ ràng: EUDR áp dụng từ khi nào là ngày 30/12/2025 cho doanh nghiệp lớn và 30/06/2026 cho doanh nghiệp nhỏ. Những chính sách mới về EUDR đòi hỏi một sự thay đổi cơ bản trong cách doanh nghiệp quản lý chuỗi cung ứng, với trọng tâm là thẩm định chuyên sâu và truy xuất nguồn gốc đến từng khu đất. Việc bỏ lỡ EUDR deadline sẽ mang lại những rủi ro nghiêm trọng. Liên hệ với Intercert Việt Nam qua số Hotline: 0969.555.610 hoặc Email: sales@intercertvietnam.com nếu doanh nghiệp cần hướng dẫn áp dụng EUDR.
