Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh và người tiêu dùng ngày một thông thái, vấn đề an toàn thực phẩm trở thành yếu tố then chốt quyết định sự tồn tại và phát triển của mọi doanh nghiệp trong ngành. Việc áp dụng các tiêu chuẩn ISO về an toàn thực phẩm không chỉ là một yêu cầu bắt buộc ở nhiều thị trường mà còn là minh chứng cho cam kết về chất lượng và trách nhiệm của doanh nghiệp đối với sức khỏe cộng đồng.
Bài viết này của Intercert Việt Nam sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về các tiêu chuẩn ISO trong thực phẩm, đặc biệt là ISO 22000, lý giải tại sao chúng lại quan trọng đến vậy và làm thế nào để doanh nghiệp của bạn có thể triển khai hiệu quả, từ đó gặt hái những lợi ích bền vững và xây dựng niềm tin vững chắc nơi khách hàng.
Khái niệm “tiêu chuẩn ISO về an toàn thực phẩm” là gì?
Để hiểu rõ hơn về chủ đề này, chúng ta cần làm rõ một vài khái niệm cốt lõi. “ISO” là tên viết tắt của Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (International Organization for Standardization), một tổ chức độc lập, phi chính phủ có trụ sở tại Geneva, Thụy Sĩ. Nhiệm vụ của ISO là phát triển và công bố các tiêu chuẩn quốc tế cho nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm cả ngành công nghiệp thực phẩm.
1. ISO và Vai trò trong tiêu chuẩn hóa toàn cầu
Tổ chức ISO quy tụ các chuyên gia từ khắp nơi trên thế giới để xây dựng các tiêu chuẩn dựa trên sự đồng thuận. Các tiêu chuẩn này cung cấp một khuôn khổ chung, các yêu cầu và hướng dẫn giúp đảm bảo sản phẩm, dịch vụ và hệ thống an toàn, đáng tin cậy và có chất lượng tốt. Trong lĩnh vực thực phẩm, các tiêu chuẩn ISO trong thực phẩm đóng vai trò như một “ngôn ngữ chung”, giúp các doanh nghiệp từ sản xuất, chế biến đến phân phối có thể giao tiếp và hợp tác hiệu quả, đồng thời đảm bảo chất lượng đồng đều trên toàn cầu.
2. An toàn thực phẩm và sự cần thiết của tiêu chuẩn quốc tế
An toàn thực phẩm là khái niệm chỉ việc đảm bảo thực phẩm không gây hại cho người tiêu dùng khi được chuẩn bị và/hoặc tiêu thụ theo mục đích sử dụng. Các mối nguy có thể đến từ vi sinh vật, hóa chất, vật lý… Việc áp dụng các tiêu chuẩn ISO về an toàn thực phẩm giúp doanh nghiệp xác định, kiểm soát và ngăn ngừa các mối nguy này một cách có hệ thống, từ đó giảm thiểu rủi ro ngộ độc thực phẩm và các vấn đề sức khỏe liên quan, bảo vệ người tiêu dùng và uy tín của chính doanh nghiệp.
Tại sao doanh nghiệp nên áp dụng tiêu chuẩn iso trong thực phẩm?
Việc đầu tư vào hệ thống quản lý an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn ISO không chỉ là tuân thủ quy định mà còn mang lại vô số lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp, người tiêu dùng và toàn bộ chuỗi cung ứng.
1. Lợi ích vượt trội đối với doanh nghiệp thực phẩm
Áp dụng tiêu chuẩn ISO về an toàn thực phẩm giúp doanh nghiệp:
- Nâng cao uy tín và hình ảnh thương hiệu: Chứng nhận ISO là một bằng chứng đáng tin cậy về cam kết chất lượng và an toàn, giúp tạo dựng niềm tin với khách hàng và đối tác.
- Mở rộng cơ hội thị trường: Nhiều thị trường, đặc biệt là các thị trường xuất khẩu khó tính, yêu cầu sản phẩm phải tuân thủ các tiêu chuẩn ISO.
- Tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu rủi ro: Hệ thống quản lý theo ISO giúp nhận diện, kiểm soát và phòng ngừa các mối nguy hiệu quả, giảm thiểu sự cố thu hồi sản phẩm, tiết kiệm chi phí và bảo vệ danh tiếng.
- Cải thiện hiệu quả hoạt động: Quy trình được chuẩn hóa giúp tăng năng suất, giảm lãng phí và nâng cao sự hài lòng của nhân viên.
2. Bảo vệ sức khỏe và quyền lợi người tiêu dùng
Đối với người tiêu dùng, việc các doanh nghiệp tuân thủ tiêu chuẩn ISO trong thực phẩm mang lại sự an tâm tuyệt đối. Họ có thể tin tưởng rằng sản phẩm mình lựa chọn đã trải qua quy trình kiểm soát nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Điều này cũng giúp người tiêu dùng có cơ sở để lựa chọn sản phẩm từ những nhà sản xuất có trách nhiệm.
3. Tác động tích cực đến toàn bộ chuỗi cung ứng thực phẩm
Khi các mắt xích trong chuỗi cung ứng, từ trang trại đến bàn ăn, đều áp dụng các tiêu chuẩn ISO, toàn bộ hệ thống sẽ trở nên minh bạch, đáng tin cậy và hiệu quả hơn. Điều này giúp cải thiện khả năng truy xuất nguồn gốc, quản lý khủng hoảng tốt hơn và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành thực phẩm.
Các tiêu chuẩn ISO về an toàn thực phẩm phổ biến nhất hiện nay
Trong số các tiêu chuẩn do ISO ban hành, có một số tiêu chuẩn đặc biệt quan trọng và được áp dụng rộng rãi trong ngành thực phẩm.
1. ISO 22000: Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm toàn diện
Đây là tiêu chuẩn ISO về an toàn thực phẩm nổi bật và bao quát nhất. ISO 22000:2018 (phiên bản mới nhất) đưa ra các yêu cầu đối với một hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (FSMS – Food Safety Management System). Tiêu chuẩn này áp dụng cho mọi tổ chức trong chuỗi thực phẩm, bất kể quy mô hay lĩnh vực hoạt động, từ sản xuất thức ăn chăn nuôi, trồng trọt, chế biến, vận chuyển, lưu trữ, đến bán lẻ và dịch vụ ăn uống. ISO 22000 tích hợp các nguyên tắc của HACCP (Phân tích Mối nguy và Điểm Kiểm soát Tới hạn) và các chương trình tiên quyết (PRPs), tạo thành một hệ thống mạnh mẽ.
2. Mối quan hệ giữa ISO 22000 và HACCP
HACCP là một hệ thống được quốc tế công nhận, tập trung vào việc xác định các mối nguy cụ thể và các biện pháp kiểm soát chúng để đảm bảo an toàn thực phẩm. ISO 22000 không thay thế HACCP mà bao gồm và mở rộng nó. ISO 22000 cung cấp một khuôn khổ quản lý hệ thống hoàn chỉnh hơn, tích hợp HACCP vào một cấu trúc quản lý rộng lớn hơn, tương tự như ISO 9001 (quản lý chất lượng), giúp việc triển khai và duy trì trở nên bài bản và dễ dàng tích hợp với các hệ thống quản lý khác.
3. Một số tiêu chuẩn hỗ trợ quan trọng khác
Bên cạnh ISO 22000, còn có các tiêu chuẩn khác trong bộ ISO 22000 series như ISO/TS 22002-x (quy định các chương trình tiên quyết cho từng lĩnh vực cụ thể như sản xuất thực phẩm, bao bì, vận chuyển…), hay FSSC 22000 (một chương trình chứng nhận được GFSI công nhận, dựa trên ISO 22000 và các yêu cầu bổ sung). Việc lựa chọn tiêu chuẩn phù hợp phụ thuộc vào đặc thù và mục tiêu của từng doanh nghiệp.
Lộ trình tiếp cận và áp dụng tiêu chuẩn ISO về an toàn thực phẩm
Việc triển khai các tiêu chuẩn ISO trong thực phẩm là một quá trình đòi hỏi sự cam kết và đầu tư nghiêm túc. Dưới đây là các bước cơ bản:
1. Đánh giá hiện trạng và cam kết từ lãnh đạo cấp cao
Trước tiên, doanh nghiệp cần tự đánh giá hệ thống hiện tại của mình so với các yêu cầu của tiêu chuẩn (ví dụ ISO 22000). Quan trọng nhất là sự cam kết và ủng hộ mạnh mẽ từ ban lãnh đạo, bởi đây là yếu tố quyết định thành công của dự án.
2. Xây dựng hệ thống, tài liệu hóa và đào tạo nhân sự
Bước này bao gồm việc thiết lập các quy trình, thủ tục, biểu mẫu cần thiết theo yêu cầu của tiêu chuẩn. Nhân sự ở mọi cấp độ cần được đào tạo về các yêu cầu của hệ thống quản lý an toàn thực phẩm, vai trò và trách nhiệm của mình để đảm bảo việc áp dụng được đồng bộ và hiệu quả.
3. Triển khai, đánh giá nội bộ và chuẩn bị chứng nhận
Sau khi xây dựng, hệ thống sẽ được đưa vào vận hành. Doanh nghiệp cần tiến hành đánh giá nội bộ định kỳ để kiểm tra sự tuân thủ và hiệu quả của hệ thống, từ đó có những điều chỉnh cần thiết. Khi hệ thống đã vận hành ổn định và đáp ứng yêu cầu, doanh nghiệp có thể đăng ký đánh giá chứng nhận từ một tổ chức chứng nhận độc lập, uy tín.
—————————————————————————————————-
Việc áp dụng các tiêu chuẩn ISO về an toàn thực phẩm, đặc biệt là ISO 22000 đã trở thành một yêu cầu cấp thiết đối với các doanh nghiệp muốn khẳng định vị thế và phát triển bền vững. Đây là một khoản đầu tư chiến lược mang lại lợi ích kép: bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và nâng cao năng lực cạnh tranh cho chính doanh nghiệp.
Đừng ngần ngại tìm hiểu sâu hơn và bắt đầu hành trình xây dựng một hệ thống quản lý an toàn thực phẩm đạt chuẩn quốc tế. Nếu bạn cần tư vấn chi tiết hơn hoặc hỗ trợ triển khai, hãy liên hệ với các chuyên gia của Intercert Việt Nam qua số Hotline: 0969.555.610 hoặc Email: sales@intercertvietnam.com để được hướng dẫn cụ thể, giúp doanh nghiệp bạn tự tin vươn ra biển lớn.
