Trong ngành công nghiệp thực phẩm, hai tiêu chuẩn nổi bật được nhắc đến thường xuyên là HACCP và ISO 22000. Cả hai tiêu chuẩn này đều đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm, nhưng chúng có những đặc điểm riêng biệt. Trong bài viết này, chúng ta sẽ so sánh HACCP và ISO 22000, đồng thời giải mã câu hỏi “Doanh nghiệp nên áp dụng tiêu chuẩn nào?”
Giới thiệu tiêu chuẩn HACCP và ISO 22000
HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) là một phương pháp quản lý an toàn thực phẩm, được thiết kế để xác định và kiểm soát các mối nguy có thể xảy ra trong quá trình sản xuất thực phẩm. Hệ thống HACCP dựa trên bảy nguyên tắc chính, giúp xác định những điểm kiểm soát quan trọng để đảm bảo sản phẩm thực phẩm an toàn cho người tiêu dùng. Mục tiêu của HACCP là phòng ngừa các rủi ro và giảm thiểu nguy cơ gây hại, góp phần nâng cao chất lượng thực phẩm.
ISO 22000 là một tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý an toàn thực phẩm, nhằm cải thiện tính hiệu quả trong việc kiểm soát an toàn thực phẩm. ISO 22000 không chỉ bao gồm các nguyên tắc HACCP mà còn tích hợp nhiều yếu tố khác trong quản lý an toàn thực phẩm, như sự cam kết của lãnh đạo, giao tiếp hiệu quả và cải tiến liên tục. Tiêu chuẩn này được áp dụng cho tất cả các tổ chức trong chuỗi cung ứng thực phẩm, từ nhà sản xuất, nhà vận chuyển đến nhà bán lẻ, đảm bảo rằng mọi khâu trong quá trình sản xuất và phân phối đều đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm cao nhất.
Sự khác nhau giữa HACCP và ISO 22000
Tiêu chuẩn HACCP và ISO 22000 có khá nhiều điểm khác nhau dù cùng là tiêu chuẩn trong ngành công nghiệp thực phẩm. Và 3 điểm khác biệt chính của hai tiêu chuẩn này là:
- Cấu trúc và Phạm vi Áp dụng: HACCP tập trung chủ yếu vào việc xác định và kiểm soát các mối nguy trong các điểm quyết định của quy trình sản xuất thực phẩm. Trong khi đó, ISO 22000 không chỉ bao gồm các nguyên tắc của HACCP mà còn mở rộng ra một khung quản lý an toàn thực phẩm toàn diện, áp dụng cho toàn bộ chuỗi cung ứng thực phẩm, từ sản xuất ban đầu đến tiêu thụ.
- Các yêu cầu bổ sung: ISO 22000 bao gồm các yêu cầu bổ sung mà HACCP không đề cập, như cam kết quản lý, truyền thông và cải tiến liên tục. Điều này có nghĩa là tổ chức áp dụng ISO 22000 cần phải thực hiện các biện pháp bổ sung để đảm bảo hiệu quả và tính bền vững của hệ thống quản lý an toàn thực phẩm.
- Cấu trúc theo Hệ thống Quản lý Tích hợp (HLS): ISO 22000:2018 được xây dựng theo cấu trúc Hệ thống Quản lý Tích hợp (HLS), với các điều khoản tương tự như tiêu chuẩn ISO 9001. Điều này cho phép ISO 22000 dễ dàng tích hợp vào các hệ thống quản lý hiện có của tổ chức, trong khi HACCP không có cấu trúc tương tự và chủ yếu tập trung vào các quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm cụ thể.
Điểm giống nhau của HACCP và ISO 22000
Mặc dù HACCP và ISO 22000 có nhiều điểm khác biệt, nhưng hai tiêu chuẩn này cũng có một số điểm tương đồng quan trọng về mục đích sử dụng, đối tượng áp dụng, nguyên tắc và phương pháp thực hiện.
- Mục đích sử dụng: Cả HACCP và ISO 22000 đều hướng tới việc giúp các tổ chức và doanh nghiệp trong ngành thực phẩm kiểm soát một cách toàn diện các mối nguy có thể xảy ra ở bất kỳ khâu nào trong quá trình sản xuất, từ nuôi trồng, thu hoạch, chế biến, vận chuyển cho đến tiêu thụ. Mục tiêu cốt lõi của cả hai tiêu chuẩn là đảm bảo thực phẩm khi đến tay người tiêu dùng vẫn giữ được chất lượng và đạt tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm, từ đó hạn chế tối đa các rủi ro có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
- Đối tượng áp dụng: Cả hai tiêu chuẩn đều được thiết kế cho mọi tổ chức và doanh nghiệp liên quan đến sản xuất, kinh doanh, và xuất nhập khẩu thực phẩm. Dù là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nuôi trồng, đánh bắt, sản xuất hay cung cấp dịch vụ liên quan đến thực phẩm, đều có thể áp dụng HACCP và ISO 22000 để cải thiện quản lý an toàn thực phẩm của mình.
- Nguyên tắc áp dụng: HACCP và ISO 22000 đều dựa trên bảy nguyên tắc kiểm soát mối nguy trong quá trình sản xuất thực phẩm, được quy định bởi Ủy ban Codex. Điều này đảm bảo rằng các quy trình và thủ tục kiểm soát đều được thực hiện một cách hệ thống và hiệu quả, nhằm tối ưu hóa an toàn thực phẩm.
- Phương pháp thực hiện: Khi triển khai cả hai tiêu chuẩn, các doanh nghiệp đều cần thực hiện các chương trình tiên quyết, bao gồm các tiêu chuẩn GMP (Thực hành Sản xuất Tốt) và SSOP (Tiêu chuẩn Vệ sinh Hoạt động Sản xuất). Những chương trình này giúp giảm thiểu các mối nguy ảnh hưởng đến an toàn thực phẩm, đồng thời yêu cầu doanh nghiệp thiết kế quy trình làm việc, kiểm soát vệ sinh, khử trùng, và quản lý kho chứa một cách hiệu quả. Cả hai tiêu chuẩn cũng yêu cầu xây dựng hệ thống kiểm soát toàn diện, bao gồm các quy trình, thủ tục và tài liệu hỗ trợ cần thiết.
HACCP và tiêu chuẩn ISO 22000 không chỉ khác biệt mà còn bổ sung cho nhau, giúp các tổ chức và doanh nghiệp thực phẩm duy trì và nâng cao mức độ an toàn và chất lượng của sản phẩm.
Doanh nghiệp nên lựa chọn HACCP hay ISO 22000
Khi doanh nghiệp đứng trước quyết định lựa chọn giữa tiêu chuẩn HACCP và ISO 22000, cần xem xét một số yếu tố quan trọng để đưa ra quyết định phù hợp với nhu cầu và mục tiêu của tổ chức.
- Phạm vi và độ phức tạp: Nếu doanh nghiệp muốn triển khai một phương pháp tập trung vào việc quản lý rủi ro an toàn thực phẩm tại các điểm kiểm soát quan trọng, thì HACCP sẽ là sự lựa chọn thích hợp. Tiêu chuẩn này tập trung vào việc xác định và kiểm soát các mối nguy tại các giai đoạn quan trọng trong quy trình sản xuất thực phẩm. Ngược lại, nếu doanh nghiệp tìm kiếm một phương pháp quản lý an toàn thực phẩm toàn diện và tiêu chuẩn hóa cho toàn bộ hoạt động, ISO 22000 sẽ là lựa chọn tốt hơn, giúp cải thiện quy trình từ đầu vào cho đến đầu ra.
- Yêu cầu ngành: Một số lĩnh vực, như chế biến thực phẩm hoặc cung cấp dịch vụ ăn uống, có thể yêu cầu chứng nhận HACCP như một điều kiện tiên quyết để hoạt động. Việc chứng nhận HACCP có thể đáp ứng các yêu cầu quy định hoặc nhu cầu của khách hàng. Trong khi đó, chứng nhận ISO 22000 không chỉ đảm bảo sự tuân thủ mà còn thể hiện cam kết rộng hơn về quản lý an toàn thực phẩm, giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín và giá trị thương hiệu.
- Tài nguyên và cam kết: Việc triển khai ISO 22000 thường yêu cầu nhiều tài nguyên hơn, bao gồm thời gian, ngân sách, và sự cam kết của ban quản lý. Do tiêu chuẩn này bao gồm nhiều yêu cầu hơn so với HACCP, các doanh nghiệp cần đánh giá khả năng cung cấp tài nguyên cũng như mức độ cam kết trong việc xây dựng và duy trì hệ thống quản lý an toàn thực phẩm hiệu quả.
Tóm lại, việc lựa chọn giữa HACCP và ISO 22000 phụ thuộc vào nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp, khả năng đáp ứng các yêu cầu và mục tiêu dài hạn của tổ chức. Doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố trên để đưa ra quyết định phù hợp nhất cho việc đảm bảo an toàn thực phẩm và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Nếu bạn có thắc mắc về nội dung bài viết, vui lòng liên hệ với Intercert Việt Nam để nhận được giải đáp.
- Địa chỉ: Tòa Ladeco, 266 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội
- Hotline: 0969.555.610
- Email: sales@intercertvietnam.com
