Tiêu chuẩn ISO 45001 hay Hệ thống quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp được áp dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp trên toàn thế giới. ISO 45001:2018 là phiên bản mới nhất của tiêu chí này nhằm giảm thiểu rủi ro tại nơi làm việc, cải thiện hiệu quả lao động trong doanh nghiệp.
Tiêu chuẩn ISO 45001 là gì?
ISO 45001 là tiêu chuẩn quốc tế quy định các yêu cầu về hệ thống quản lý sức khỏe, an toàn lao động. Tiêu chuẩn cũng hướng dẫn sử dụng, cho phép tổ chức chủ động cải thiện hiệu suất trong công việc, ngăn ngừa các thương tích, thiệt hại về sức khỏe nghề nghiệp.
ISO 45001 đưa ra các yêu cầu để xây dựng hệ thống giúp kiểm soát an toàn lao động, vệ sinh sức khỏe và được áp dụng cho mọi loại hình doanh nghiệp. Tiêu chuẩn này có nhiều phiên bản khác nhau, trong đó phiên bản 2018 phù hợp với xu thế hội nhập kinh tế toàn cầu.
Tiêu chuẩn ISO 45001:2018 là gì?
Tiêu chuẩn ISO 45001:2018 được ban hàng ngày 12 tháng 3 năm 2018 bởi ISO để thay thế OHSAS 18001:2007. Bộ tiêu chuẩn áp dụng cho mọi ngành nghề, mọi doanh nghiệp và có những đặc điểm sau đây:
- ISO 14001:2018 không đưa ra tiêu chí cụ thể về công tác quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp trong doanh nghiệp.
- Tiêu chuẩn không giải quyết một vấn đề cụ thể nào, tổ chức không cần tính đến những vấn đề như thiệt hại tài sản, an toàn sản phẩm, tác động môi trường…. trừ khi chúng có khả năng gây ra rủi ro với người lao động.
- Đây không phải tài liệu có ràng buộc về mặt pháp lý mà chỉ là công cụ quản lý để tổ chức có những biện pháp loại bỏ, giảm thiểu rủi ro nơi làm việc.
Mục đích của tiêu chuẩn ISO 45001:2018
Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018 nhằm mục đích:
- Thiết lập, triển khai mục tiêu, chính sách về An toàn sức khỏe nghề nghiệp.
- Phát hiện các rủi ro, nguy hiểm có thể phát sinh trong các hoạt động của doanh nghiệp.
- Xây dựng các quy trình có hệ thống để xem xét bối cách, phát hiện rủi ro, cơ hội cũng như các yêu cầu pháp lý.
- Xây dựng các biện pháp để kiểm soát các mối nguy trong các vấn đề về an toàn lao động.
- Đánh giá hiệu quả của hoạt động an toàn sức khỏe lao động.
- Nâng cao nhận thức về các rủi ro trong lao động đối với các nhân viên trong doanh nghiệp.
- Đưa ra các biện pháp để cải tiến, nâng cao an toàn sức khỏe nghề nghiệp.
Doanh nghiệp nào nên áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018?
Doanh nghiệp nào cũng có thể áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018, bất kể doanh nghiệp lớn hay nhỏ và hoạt động trong lĩnh vực nào.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp muốn giảm thiểu rủi ro phát sinh ảnh hưởng đến sức khỏe, an toàn nghề nghiệp cho nhân viên thì rất nên xây dựng, áp dụng tiêu chuẩn này trong công ty.
Những lợi ích khi doanh nghiệp áp dụng ISO 45001:2018
Về khía cạnh thị trường
Áp dụng ISO 45001 giúp doanh nghiệp tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường:
- Tiêu chuẩn ISO 45001:2018 giúp công ty nâng cao hình ảnh và uy tín đối với khách hàng, đối tác.
- Với việc chứng minh doanh nghiệp có môi trường làm việc an toàn, doanh nghiệp sẽ có được sự tin tưởng của mọi người, nâng cao hình ảnh thương hiệu.
- ISO 45001 cung cấp đến doanh nghiệp khung chuẩn để giám sát và tuân thủ các yêu cầu pháp lý, quy định cũng như hợp đồng.
- Giúp doanh nghiệp nâng cao lợi thế cạnh tranh, tăng khả năng trúng thầu, dễ dàng đi vào thị trường quốc tế.
Về khía cạnh quản lý rủi ro
Tiêu chuẩn ISO 45001 giúp doanh nghiệp quản lý rủi ro hiểu quả hơn:
- Việc áp dụng ISO 45001 giúp doanh nghiệp có hướng đi đúng đắn trong việc xây dựng và thực hiện các chính sách về an toàn sức khỏe nghề nghiệp.
- Vấn đề nhận thức rủi ro được nâng cao, qua đó giảm những thương tích, bệnh tật tại nơi làm việc trong phạm vi có thể.
Về khía cạnh nội bộ doanh nghiệp
Trong nội bộ doanh nghiệp, tiêu chuẩn ISO 45001 cũng mang nhiều ý nghĩa:
- Doanh nghiệp sẽ cải thiện sức khỏe và an toàn cho người lao động bằng cách giảm rủi ro trong quá trình làm việc, môi trường an toàn và lành mạnh.
- Nâng cao tinh thần và trách nhiệm trong công việc của người lao động, họ yên tâm và tin tưởng vào tổ chức.
- Là cơ hội để doanh nghiệp giữ chân nhân tài, giảm chi phí tuyển dụng và giảm tình trạng biến động nhân sự.
- Tạo mối quan hệ tốt đẹp giữa người lao động và người sử dụng lao động, là nền tảng cho sự thành công bền vững của doanh nghiệp.
Về khía cạnh kinh tế
Tiêu chuẩn giúp tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp:
- Giảm chi phí bảo hiểm vì ISO 45001 giúp đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp.
- Giảm các chi phí chung về rủi ro, sự cố tai nạn và hạn chế thời gian, chi phí cho việc xử lý các tai nạn lao động cũng như gián đoạn vận hành sản xuất, kinh doanh.
- Tăng lợi nhuận, sản xuất kinh doanh hiệu quả hơn nhờ việc áp dụng ISO 45001.
ISO 45001:2018 có những thay đổi và cải tiến gì?
Tiêu chuẩn ISO 45001:2018 có một số cải tiến,bổ sung cụ thể như sau:
- Về bối cảnh hoạt động: Tiêu chuẩn đề cập các điều khoản mới để xác định có hệ thống, theo dõi bối cảnh bên trong và bên ngoài của doanh nghiệp.
- Người lao động và các bên khác: Tập trung vào mong đợi, nhu cầu của người lao động và các bên quan tâm, sự tham gia của người lao động. Điều này cho thấy việc xác định một cách hệ thống các yếu tố quản lý trong doanh nghiệp.
- Quản lý rủi ro và cơ hội: Tổ chức cần xác định, xem xét và đưa ra các biện pháp khắc phục rủi ro và những cơ hội có thể tác động đến hệ thống theo hướng tích cực hoặc tiêu cực. Qua đó cải thiệ sức khỏe và an toàn cho người lao động tại nơi làm việc.
- Cam kết lãnh đạo và quản lý: ISO 45001 đề cập đến trách nhiệm về tính hiệu quả của hệ thống quản lý đối với người là lãnh đạo cao nhất trong tổ chức.
- Mục tiêu và hoạt động: Các vấn đề về mục tiêu, hoạt động được thể hiện rõ trong điều khoản 6.2.1, 6.2.2 và đánh giá hoạt động tromg điều 9.1.1.
Theo các chuyên gia, thách thức lớn nhất khi doanh nghiệp triển khai ISO 45001 không chỉ là việc đảm bảo quy trình, chính sách mà còn là sự nỗ lực của toàn bộ nhân viên trong công ty. Chính vì vậy, doanh nghiệp cần lên kế hoạch thực hiện, kiểm tra cũng như cải tiến sao cho phù hợp nhất.
Cấu trúc và nội dung của hệ thống tiêu chuẩn ISO 45001
Điều 1: Phạm vi
ISO 45001 không chỉ hướng tới thiết lập hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp mà còn đưa ra các biện pháp kiểm soát, phong ngừa các vấn đề như chất thương, mối nguy hiểm có thể xảy ra trong công việc. Qua đó cung cấp môi trường làm việc an toàn để người lao động an tâm làm việc.
Điều 2: Tài liệu viện dẫn
ISO 45001 có điểm đặc biệt là không có tài liệu viện dẫn nhưng vẫn giữ nguyên điều khoản này. Mục đích là duy trì số thứ tự nhất quán trong các tiêu chuẩn hệ thống quản lý của ISO.
Điều 3: Thuật ngữ, định nghĩa
Các thuật ngữ, định nghĩa của ISO 45001:2018 không theo bảng chữ cái như những bộ tiêu chuẩn khác của ISO mà được liệt kê theo tầm quan trọng. Ngoài ra, tại đây cũng có nhiều thuật ngữ, định nghĩa được sửa đổi từ OHSAS 18001.
Điều 4: Bối cảnh tổ chức
Điều khoản này làm rõ việc doanh nghiệp cần hiểu tiêu chuẩn ISO 45001 được thiết lập và thực hiện sao cho phù hợp với yêu cầu, chiến lược của đơn vị. Nói cách khác, doanh nghiệp phải đặt quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp vào chức năng kinh doanh cốt lõi của tổ chức.
Doanh nghiệp cần xác định nguyên nhân hoặc yếu tố từ bên trong và bên ngoài có thể làm ảnh hưởng đến khả năng đạt được kết quả ISO 45001. Các yếu tố bên ngoài có thể kể đến như: Bất ổn kinh tế, chính trị, xã hội…. Ngoài ra, nhu cầu của đối tác, khách hàng về ISO 45001 cũng là yếu tố doanh nghiệp cần xác định.
Để nâng cao tính minh bạch, toàn bộ nội dung đều cần được xây dựng bằng văn bản. Nếu doanh nghiệp loại trừ một phần công việc kinh doanh ra khỏi phạm vi thì sẽ không thể chấp nhận được vì ảnh hưởng đến kết quả hoạt động theo điều khoản an toàn, sức khỏe lao động. Việc loại trừ này sẽ làm giảm độ tin cậy, hình ảnh của tổ chức trong mắt khách hàng, đối tác cũng như toàn thể nhân viên.
Điều 5: Lãnh đạo
Để thực hiện ISO 45001 thì cần có sự cam kết tham gia của tất cả nhân viên cũng như lãnh đạo trong tổ chức. Việc thực hiện các tiêu chuẩn về an toàn sức khỏe lao động không chỉ đơn thuần là một nhóm hay một người mà toàn bộ công ty sẽ đồng lòng.
Điều 6: Lập kế hoạch cho hệ thống
Lập kế hoạch là rất cần thiết để tránh được các kết quả không như mong muốn như: Việc có thể gây thương tích, các bệnh tật hoặc các vấn đề không đáp ứng luật pháp. Mục tiêu, kế hoạch cũng cần được ghi chép và ban hàng bằng văn bản.
Điều 7: Hỗ trợ
Tại điều khoản 7 có chi tiết rõ ràng về yếu tố hỗ trợ như nhận thức, năng lực và thông tin. Tổ chức cần thiết lập mục tiêu sao cho phù hợp với mục tiêu cũng như chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp.
Điều 8: Hoạt động
Điều 8 quy định về yêu cầu kiểm soát hoạt động, hành động cần chuẩn bị để ứng phó với những tình huống khẩn cấp. Ngoài ra, phía doanh nghiệp cũng đảm bảo việc quản lý gia công và mua hàng cùng quản lý rủi ro. Ngoài ra, doanh nghiệp cần quản lý nhà thầu chặt chẽ, không nên chuyển cho nhà thầu phụ.
Điều 9: Đánh giá hiệu suất
Khi thực hiện giám sát và đo lường hiệu suất, việc tuân thủ pháp luật và đánh giá nội bộ là yếu tố quan trọng không thể bỏ qua. Ngoài ra, phía lãnh đạo cũng cần xem xét hệ thống quản lý có đang hiệu quả hay không.
Điều 10: Cải tiến
ISO 45001 cần liên tục được cải tiến, ví dụ như quy trình hành động khắc phục sự không phù hợp, xử lý hiệu quả với việc không tuân thủ. Nhân viên thực hiệ được yêu cầu tham gia quy trình này vì họ hiểu rõ nguyên nhân của vấn đề so với những người không tham gia vào quy trình.
Nguyên tắc PDCA trong tiêu chuẩn ISO 45001
ISO 45001:2018 được xây dựng theo mô hình PDCA với nội dung chính như sau:
- P – Plan: Doanh nghiệp xác định, đánh giá các rủi ro hoặc cơ hội về an toàn, sức khỏe nghề nghiệp, từ đó thiết laakp mục tiêu, quá trình sao cho phù hợp với tổ chức.
- D – Do: Thực hiện các nhiệm vụ như đã hoạch định ở trên.
- C – Check: Theo dõi, đo lường các hoạt động trong quá trình thực hiện theo chính sách mục tiêu và báo cáo kết quả thực hiện.
- A – Action: Hành động và cải tiến thường xuyên để đạt được kết quả tốt nhất.
Tiêu chuẩn ISO 45001: 2018 được nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam trên thế giới áp dụng và mang đến nhiều kết quả tốt. Nếu bạn cũng đang quan tâm đến chứng chỉ này thì có thể liên hệ với Intercert Việt Nam để được tư vấn cụ thể và chi tiết hơn.
