Lập Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính như thế nào? Hướng dẫn A-Z

Mục lục

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng và áp lực tuân thủ pháp luật môi trường gia tăng, kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính đã trở thành văn bản bắt buộc đối với nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Đặc biệt, với thời hạn nộp kế hoạch giai đoạn 2026-2030 là ngày 31/12/2025, các cơ sở sản xuất kinh doanh cần nắm rõ quy định, nội dung và quy trình xây dựng để đảm bảo tuân thủ đúng hạn. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cấp cơ sở, từ định nghĩa, đối tượng áp dụng, quy trình xây dựng đến mẫu kế hoạch chuẩn theo quy định.

Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính là gì?

Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính là một văn bản được xây dựng nhằm xác định mục tiêu, biện pháp và lộ trình cụ thể để giảm thiểu lượng khí nhà kính phát sinh từ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Đây không chỉ đơn thuần là một tài liệu hành chính mà còn là công cụ quản lý quan trọng giúp doanh nghiệp chủ động trong việc kiểm soát tác động môi trường và tối ưu hóa hiệu quả hoạt động.

Cơ sở pháp lý và quy định hiện hành liên quan đến Kế hoạch giảm phát thải

Nghĩa vụ lập kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính được quy định rõ ràng trong Nghị định số 06/2022/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn. Theo đó, các cơ sở thuộc danh mục phải kiểm kê khí nhà kính có trách nhiệm xây dựng kế hoạch giảm nhẹ phát thải và nộp cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Quyết định số 13/2024/QĐ-TTg tiếp tục làm rõ danh mục các lĩnh vực và đối tượng cụ thể phải thực hiện nghĩa vụ này.

Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cấp cơ sở phải tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt, được xây dựng dựa trên tính chất và quy mô hoạt động thực tế, kết quả kiểm kê khí nhà kính đã được thẩm định, và phải áp dụng phương pháp đo đạc giảm phát thải được Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu công nhận. Sau khi được phê duyệt, kế hoạch cần được cập nhật và điều chỉnh hàng năm để phù hợp với thực tế hoạt động.

Đối tượng nào phải lập Kế hoạch giảm phát thải khí nhà kính?

1. Tiêu chí theo mức tiêu thụ năng lượng

Nghị định số 06/2022/NĐ-CP quy định ngưỡng tiêu thụ năng lượng là tiêu chí quan trọng để xác định đối tượng phải lập kế hoạch:

Ngưỡng bắt buộc: Doanh nghiệp có tổng lượng tiêu thụ năng lượng hằng năm từ 1.000 tấn dầu tương đương (TOE) trở lên phải thực hiện lập kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính.

Mức tiêu thụ năng lượng được tính toán bao gồm:

Điện năng sử dụng cho sản xuất và hoạt động hỗ trợ
Nhiên liệu hóa thạch: than đá, dầu FO, dầu DO, khí tự nhiên
Nhiên liệu sinh khối và các dạng năng lượng khác
Năng lượng cho vận chuyển và các hoạt động phụ trợ

Cách xác định doanh nghiệp thuộc đối tượng:

Để biết doanh nghiệp có thuộc đối tượng phải lập kế hoạch hay không, cần thực hiện:

Bước 1: Rà soát toàn bộ các nguồn tiêu thụ năng lượng trong doanh nghiệp
Bước 2: Quy đổi tất cả các loại năng lượng về đơn vị TOE theo hệ số quy đổi chuẩn
Bước 3: Tổng hợp và so sánh với ngưỡng 1.000 TOE/năm
Bước 4: Xác định lĩnh vực hoạt động có thuộc 6 lĩnh vực theo QĐ 13/2024 hay không

2. Sáu lĩnh vực bắt buộc làm kế hoạch theo Quyết định 13/2024

Quyết định số 13/2024/QĐ-TTg xác định cụ thể các doanh nghiệp thuộc 6 lĩnh vực sau bắt buộc hoàn thành kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính giai đoạn 2026-2030 và nộp trước ngày 31/12/2025:

Lĩnh vực	Hoạt động cụ thể
Năng lượng	Sản xuất, truyền tải và phân phối điện
	Khai thác, chế biến dầu khí và than đá
	Sản xuất khí đốt và phân phối nhiên liệu khí
	Các hoạt động liên quan đến năng lượng hóa thạch
Giao thông vận tải	Vận tải đường bộ: xe tải, xe khách, xe container
	Vận tải đường sắt: tàu hỏa hàng hóa và hành khách
	Vận tải đường thủy: tàu biển, tàu sông
	Vận tải hàng không: máy bay chở khách và hàng hóa
Xây dựng	Thi công các công trình dân dụng và công nghiệp
	Sản xuất vật liệu xây dựng: gạch, ngói, đá ốp lát
	Vận hành các tòa nhà có tiêu thụ năng lượng lớn
Công nghiệp	Sản xuất xi măng và clinker
	Sản xuất thép và các sản phẩm kim loại
	Sản xuất hóa chất, phân bón
	Sản xuất giấy, bột giấy
	Các ngành công nghiệp nặng khác có mức phát thải cao
Nông nghiệp, lâm nghiệp và sử dụng đất	Trồng trọt quy mô lớn với sử dụng máy móc và phân bón
	Chăn nuôi gia súc, gia cầm công nghiệp
	Nuôi trồng thủy sản thâm canh
	Quản lý đất nông nghiệp và rừng trồng
	Trồng trọt quy mô lớn với sử dụng máy móc và phân bón
	Chăn nuôi gia súc, gia cầm công nghiệp
Chât thải	Thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt
	Xử lý chất thải công nghiệp nguy hại và thông thường
	Xử lý nước thải đô thị và công nghiệp
	Các hoạt động có khả năng phát sinh khí mê-tan cao
	Thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt

Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì để hoàn thành Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính?

1. Tài liệu và dữ liệu cần thiết

Báo cáo kiểm kê khí nhà kính cho năm cơ sở gần nhất làm nền tảng đánh giá
Dữ liệu tiêu thụ năng lượng chi tiết theo từng nguồn trong 3-5 năm gần đây
Thông tin về công nghệ và thiết bị hiện đang sử dụng
Kế hoạch sản xuất kinh doanh dài hạn của doanh nghiệp

2. Nguồn lực tài chính

Ngân sách đầu tư cho các công nghệ, thiết bị giảm phát thải
Nguồn vốn ưu đãi từ các chương trình hỗ trợ quốc gia hoặc quốc tế
Khoản dự phòng cho các hoạt động giám sát, đào tạo và báo cáo

3. Hệ thống quản lý

ISO 14001 – Hệ thống quản lý môi trường giúp kiểm soát tác động môi trường
ISO 50001 – Hệ thống quản lý năng lượng giúp tối ưu hiệu suất sử dụng năng lượng
ISO 14064-1 – Hệ thống quản lý và kiểm kê khí nhà kính cấp tổ chức

4. Nguồn nhân lực

Đội ngũ nội bộ có năng lực lập báo cáo kiểm kê và kế hoạch giảm phát thải
Đào tạo nhận thức cho toàn bộ nhân viên về tầm quan trọng của giảm phát thải
Chuyên gia tư vấn bên ngoài khi cần hỗ trợ kỹ thuật chuyên sâu

Nội dung của Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cấp cơ sở

Theo quy định tại Nghị định số 06/2022/NĐ-CP, kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cấp cơ sở phải được xây dựng theo Mẫu số 02 Phụ lục IV và bao gồm đầy đủ 6 nội dung chính:

Nội dung 1: Kết quả kiểm kê khí nhà kính năm gần nhất

Đây là nền tảng quan trọng giúp xác định mức phát thải hiện tại và làm cơ sở cho việc đặt mục tiêu giảm phát thải. Doanh nghiệp cần trình bày:

Tổng lượng phát thải khí nhà kính theo từng loại khí: CO₂, CH₄, N₂O, HFCs
Phát thải trực tiếp (Scope 1) từ các hoạt động do doanh nghiệp kiểm soát
Phát thải gián tiếp (Scope 2) từ tiêu thụ điện năng mua từ bên ngoài
Phân bổ phát thải theo nguồn: năng lượng, quá trình công nghiệp, chất thải

Nội dung 2: Mức phát thải dự kiến khi không có biện pháp

Đây là kịch bản phát triển thông thường giúp đánh giá mức độ tăng trưởng phát thải nếu doanh nghiệp tiếp tục hoạt động như hiện tại:

Dự báo mức sản xuất và mở rộng hoạt động trong giai đoạn 2026-2030
Tính toán phát thải tương ứng dựa trên cường độ phát thải hiện tại
Xem xét các yếu tố ảnh hưởng: mở rộng công suất, thay đổi sản phẩm
Xác định khoảng cách cần thu hẹp để đạt mục tiêu giảm phát thải

Nội dung 3: Mục tiêu giảm phát thải cụ thể từng năm

Mục tiêu phải được thiết lập rõ ràng cho từng năm trong giai đoạn từ 2026 đến 2030:

Mục tiêu giảm phát thải tuyệt đối (tấn CO₂ tương đương)
Mục tiêu giảm cường độ phát thải (tấn CO₂eq/đơn vị sản phẩm)
Tỷ lệ phần trăm giảm so với năm cơ sở
Phân bổ mục tiêu theo từng nguồn phát thải chính

Nội dung 4: Các biện pháp giảm nhẹ được lựa chọn

Doanh nghiệp cần mô tả chi tiết các biện pháp sẽ triển khai, đảm bảo phù hợp với:

Tình hình thực tế về quy mô và đặc điểm hoạt động
Trình độ công nghệ hiện có và khả năng tiếp cận công nghệ mới
Nguồn lực tài chính để đầu tư vào các biện pháp
Khả năng đo đạc, báo cáo và thẩm định lượng giảm phát thải

Nội dung 5: Phương án theo dõi và giám sát

Thiết lập cơ chế đảm bảo các biện pháp được triển khai đúng tiến độ và đạt hiệu quả:

Hệ thống thu thập dữ liệu phát thải định kỳ
Chỉ số đánh giá hiệu quả thực hiện (KPIs)
Tần suất kiểm tra và rà soát kế hoạch
Cơ chế báo cáo nội bộ và báo cáo cho cơ quan quản lý

Nội dung 6: Chế độ báo cáo theo quy định của pháp luật

Mẫu kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính

Quy trình xây dựng Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính

Bước 1: Phân tích hiện trạng phát thải

Rà soát dữ liệu kiểm kê khí nhà kính:

Thu thập báo cáo kiểm kê khí nhà kính của năm gần nhất (năm cơ sở)
Phân tích chi tiết từng nguồn phát thải: cháy nhiên liệu, quá trình sản xuất, chất thải
Xác định nguồn phát thải chính chiếm từ 80% tổng phát thải trở lên
Đánh giá chất lượng dữ liệu và độ tin cậy của kết quả kiểm kê

Phân tích xu hướng phát thải:

Xem xét xu hướng phát thải trong 3-5 năm gần đây
Xác định các yếu tố chính ảnh hưởng đến mức phát thải: sản lượng, công nghệ, nhiên liệu
Tính toán cường độ phát thải (phát thải trên đơn vị sản phẩm)
So sánh với mức trung bình ngành để xác định vị trí của doanh nghiệp

Bước 2: Xác định mục tiêu giảm phát thải

Thiết lập mục tiêu cụ thể cho từng năm trong giai đoạn kế hoạch 2026-2030:

Nguyên tắc đặt mục tiêu:

Cụ thể (Specific): Mục tiêu phải rõ ràng về số lượng và đơn vị đo lường
Đo lường được (Measurable): Có thể theo dõi và đánh giá kết quả đạt được
Khả thi (Achievable): Phù hợp với nguồn lực và điều kiện thực tế
Liên quan (Relevant): Gắn với chiến lược phát triển và yêu cầu pháp luật
Có thời hạn (Time-bound): Xác định rõ mốc thời gian hoàn thành

Các loại mục tiêu có thể thiết lập:

Mục tiêu tuyệt đối: Giảm tổng lượng phát thải so với năm cơ sở. Ví dụ: Giảm 1.000 tấn CO₂eq vào năm 2028 so với năm 2024
Mục tiêu về cường độ: Giảm phát thải trên đơn vị sản phẩm. Ví dụ: Giảm từ 0,5 tấn CO₂eq/tấn sản phẩm xuống 0,4 tấn CO₂eq/tấn sản phẩm
Mục tiêu theo tỷ lệ phần trăm: Giảm phần trăm so với năm cơ sở hoặc kịch bản thông thường. Ví dụ: Giảm 10% phát thải vào năm 2030 so với năm 2024

Bước 3: Đề xuất các biện pháp giảm nhẹ phát thải

Lựa chọn các giải pháp phù hợp dựa trên đánh giá kỹ thuật và kinh tế.

Bước 4: Xây dựng lộ trình thực hiện chi tiết

Bước thứ tư là xây dựng lộ trình thực hiện chi tiết với mốc thời gian cụ thể cho từng biện pháp, dự toán ngân sách cần thiết và phân công trách nhiệm rõ ràng cho các bộ phận liên quan. Lộ trình cần được chia thành các giai đoạn ngắn hạn và dài hạn, xác định các mốc kiểm tra đánh giá và dự phòng phương án xử lý các rủi ro có thể phát sinh.

Bước 5: Lập phương án theo dõi, giám sát và báo cáo

Doanh nghiệp cần thiết lập hệ thống thu thập dữ liệu phát thải thường xuyên, xây dựng các chỉ số đánh giá hiệu quả thực hiện, thiết lập cơ chế báo cáo định kỳ và xây dựng quy trình rà soát điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết.

Intercert – Đồng hành cùng doanh nghiệp lập Kế hoạch giảm nhẹ phát thải

Intercert Việt Nam cung cấp dịch vụ toàn diện giúp doanh nghiệp xây dựng kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính đạt chuẩn theo Nghị định 06/2022/NĐ-CP.

Dịch vụ của Intercert Việt Nam bao gồm:

Hướng dẫn lập Báo cáo kiểm kê khí nhà kính
Hỗ trợ xây dựng Kế hoạch Giảm nhẹ Phát thải KNK cấp cơ sở với lộ trình chi tiết, biện pháp khả thi và hệ thống giám sát đạt chuẩn
Hỗ trợ triển khai ISO 14064-1 để nâng cao hệ thống

Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là cơ hội để doanh nghiệp tối ưu chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh và góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia. Với thời hạn nộp kế hoạch giai đoạn 2026-2030 đang cận kề vào ngày 31/12/2025, các doanh nghiệp cần khẩn trương rà soát đối tượng áp dụng, chuẩn bị đầy đủ nguồn lực và triển khai xây dựng kế hoạch theo đúng quy trình và yêu cầu kỹ thuật. Vui lòng iên hệ với Intercert Việt Nam qua số Hotline: 0969.555.610 hoặc Email: sales@intercertvietnam.com để được hỗ trợ.

Đánh giá bài viết

Dịch vụ

Lập Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính như thế nào? Hướng dẫn A-Z

Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính là gì?

Cơ sở pháp lý và quy định hiện hành liên quan đến Kế hoạch giảm phát thải